Шырав: тĕлкĕш

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
мерцать
пĕлĕтре çăлтăрсем тĕлкĕшеççĕ — в небе мерцают звезды

2.
поблескивать, неярко блестеть
уйăх çутипе юр тĕлкĕшет — при лунном свете тускло блестит снег

3.
еле гореть, тлеть
вучахра кăвар тĕлкĕшет — в очаге тлеют угли

4.
переливаться, сверкать
быть ярким
пурçăн мăкăнь çеçки пек тĕлкĕшет — шелк переливается как маков цвет

5. перен.
гореть, светиться, блестеть (о глазах)

6. перен.
гореть, жечь, печь
суран тĕлкĕшет — рана жжет, саднит
вăтаннипе пит-куç тĕлкĕшет — от смущения горят щеки

7. перен. с
традать
болеть, ныть
тунсăхпа чĕре тĕлкĕшет — от тоски ноет сердце

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

пылать, гореть большим пламенем. СПВВ. Сред. Юм. Типĕ олăма пĕр вăт тивертсе ятăм та, ахаль тĕлкĕшрĕ анчах. Ib. Хоран ай эп кĕнĕ чохне йăс-йăс çиç туса выртать, халь хорса толтартăм вĕт çонкăс та, ахаль тĕлкĕшет анчах. Ib. Вăтта пĕр чăртса ятăм та тĕлкĕшет анчах. Ib. Кăмакари вăт тĕлкĕшет анчах (горит пламенно). Ib. Хоран айне чăртса ятăм та тĕлкĕшет анчах. Тюрл. Пӳртсене вут хыпнă та, тĕлкĕшрĕç (быстро, ярко сгорели). Сам. 30. Хаяр револютси хĕрсе тĕлкĕшсе хĕн-хур тĕнчине кĕллентернĕ чухне чăваш ĕç çынни те часах вăй илсе: этем-çке мĕн эп те! терĕ вăл хăйне. || Зудить, чесаться. СПВВ. ПВ. Тĕлкĕшет — после крапивы жжется. СПВВ. Хыçсассăн тĕлкĕшсе тăрать (зудит). О сохр. здор. Вăл чир (чесотка) ерсессĕн, малтанах пурне хушшисем кĕçĕтеççĕ; унтан вара пĕтĕм çан-çурăм тĕлкĕшсе кĕçĕте пуçлать. Ib. Унăн (у отравившегося спорыньею) пĕтĕм çан-çурăм тĕлкĕшсе суракан пулать. Букв. 1886. Вĕтсе чарăнчĕ те, манăн çан-çурăмсем тĕлкĕшеççĕ-çке. N. Питрен çуппăрĕ те, пит халь те тĕлкĕшет (горит). А.-п. й. 46. Кашкăрăн ахаль те вут-кăвар ĕнтнипе çурăмĕ тĕлкĕшсе ыратать.

Çавăн пекех пăхăр:

тĕлер тĕлеш тĕлит тĕлкĕр « тĕлкĕш » тĕлкĕшет тĕлкĕштер тĕлл тĕллĕ тĕллĕн