Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.
религия, вера, вероисповедание

религиозный
католик тĕнĕ — католичество, католическая религия
мусульман тĕнĕ — мусульманство, мусульманская религия
христиан тĕнĕ — христианство, христианская религия
юмăç тĕнĕ — традиционная религия, народная религия
тĕн йăли — религиозный обычай
тĕн сĕрĕмĕ — религиозный дурман
тĕн пропаганди — религиозная пропаганда
тĕне хирĕçле пропаганда — антирелигиозная пропаганда
тĕне кĕр — принять веру
тĕне кĕрт — обратить в веру
тĕне кĕмен чăвашсем — некрещеные чуваши
тĕне ĕненмен çын — неверующий, атеист

II.

1.
отекать, затекать, неметь (о членах тела)
тĕннĕ урасем — онемевшие ноги

2.
становиться вялым, малоподвижным, терять живость, подвижность

III.
см. тĕнĕ

IV.
подражание негромкому дребезжанию, напр. оконного стекла

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

религия, вера. Имен. Вĕсен тĕнĕпе отмăл хут авланмалла полнă.

тень (русск.). М. Бикшихи. Хĕвел хĕрелсе тухсассăн, йăвăç тĕнĕсем тем тăршшĕ чăсăлса выртаççĕ. Ib. Кăнтăрлахи апат çисен, эпĕ, выртса канма, çĕмел тĕнне кайса выртрăм.

застыть, озябнуть. Çутт. 62. Пĕр шăтăкра хытă хуртсем тĕл пултăмăр! Кусем те çуркуннехинчен шутласан ыйхăпа тĕнсе ларнă пекех лараççĕ. СПВВ. Сурăх тĕнсе тăрат. Шел. 26. Тĕнсе, кӳтсе, шапарса... пырать сĕнксе Ессепе. Ст. Чек. Тĕннĕ — япăхнă. Орасам тĕнсе ларчĕç (от стояния). СТИК. Тĕннĕ, озяб (говорят детям). Ib. Наяна тĕннĕ. Совсем изленился, не может приняться за труд, чувствует какую-то истому, из которой не может выйти. Сходство между озябшим и лентяем следующее: озябший как-то скорчивается, жмется, лентяй тоже жмется в своей лени, не хочет выйти на свежий воздух. См. ĕç кутне. Сред. Юм. Тĕннĕ — говорят, когда озябший человек принимает синеватый цвет. НИП. Тĕн, обморозиться (о руках). Стюх. Тĕннĕ, бесчувственный. КС. Ӳсĕрскер пасартан тавăрнашшăн пĕр анкарти çумне выртнă та çавăнтах тĕннĕ. (Тĕн, притти в бесчувственное состояние). N. Пирĕн ялта начар çынна: эй тĕннĕ чăхă, теççĕ. N. Тĕннĕ! çывăрса çӳретĕн. || Орау. Сурăхсен çăмĕсем тĕннĕ — каснă хыççăн ӳсме тытăннă. Ib. Сурăхсен çăнне иртнĕ ернере касса ятăм та, халĕ тĕне пуçланă (= ӳсе пуçланă, çăмĕ тапраннă).

то же, что тин, только что. Алешк.-Сапл. Сăрт аякки ешĕл курăнать, тĕн юр кайса курăк шăтнăран.

отверстие для выхода чада; задвигается закрышкой „тĕн хуппи“. Устраивается над дверью в стене наверху, близко к потолку.

звукоподраж.

употребл. в следующ. сочетании: тĕн-тĕнле.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

дин

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«вера», «религия»; уйг., узб., азерб., тур., туркм., кирг., казах., к. кали., ног., башк., тат. дин. Из араб. ср. перс. (дин) «вера», «религия»; слово это очень древнее, оно упоминается в согдийских и вавилонских памятниках.

«зябнуть», «мерзнуть», «замерзать»; уйг. тоңли, кирг., казах., ног., алт. В, к. калп., якут. тоң, узб. тунг, азерб., тур. дон, туркм., тув. доң, тат., башк. туң «мерзнуть», «зябнуть»; хак. тоңчыл, ног. тонъгак «зябкий»; азерб. донмуш, кирг. тоңгон «мёрзлый».

Çавăн пекех пăхăр: