Шырав: тĕркĕш

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
толкотня, сутолока
возня
суета
ача-пăча тĕркĕшĕ — детская возня

2.
ссора, скандал
брань

шумный, скандальный

шумно, скандально
тĕркĕш çемье — скандальная семья
тĕркĕш пурăн — жить беспокойно, шумно
тĕркĕш ту — устроить, учинить скандал

3.
теснота

тесный

тесно
тĕркĕш тăкăрлăк — тесный переулок
ку пӳлĕмре виçĕ çынна тĕркĕш — в этой комнате троим тесно

II. глаг.

1.
суетиться, ходить взад-вперед, двигаться туда-сюда
мельтешить прост.

2.
возиться, баловаться
толкаться
ачасем урамра тĕркĕшеççĕ — дети подняли возню на улице

3.
тесниться, толпиться
пĕчĕк пӳлĕмре тĕркĕшсе пурăн — тесниться в маленькой комнате

4.
полыхать, гореть шумно, с треском
вут тĕркĕшет — огонь полыхает

5. перен.
ссориться, браниться, скандалить
мĕн тĕркĕшетĕр кирлĕ маршăн! — что вы скандалите из-за пустяков!

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

тесниться, грудиться. Эпир çур. çĕршыв 12. Хĕлле пирĕн пӳртре путексем те, пăрусем те пурăнаççĕ. Çапла тĕркĕшсе пурăннă пирки сывлăш таса пулаймасть. Туперккульос. Çынсем пĕрле тĕркĕшсе пурăннă çĕрте, вĕсем хушшинче тĕрлĕрен çын пулать. || Шуметь, возиться, толкаться. Сред. Юм. Тĕркĕшсе çӳрет, борется, играег, возится, валяется. Ib. Мĕн тĕркĕшсе çӳрен тумтире ватса. Аттик. Ача-пăчасем хĕпĕртенипе çĕрĕпех тĕркĕшеççĕ. Ст. Чек. Тĕркĕшес, кĕрешкелесе çӳрес (возиться, бороться, драться, о детях). N. Ярмăнкă вăхăтĕнче усĕрлекен те, тĕркĕшсе çӳрекен те нумайланчĕ. || Бегать быстро. СПВВ. ФИ. Тĕркĕшес — пит хытă чупса çӳресе шавлани. Хурамал. Сурăхсем хушшине кашкăр кĕрсен, сурăхсем тĕркĕшсе чупаççĕ (пĕрин çине пĕри таптаса чупаççĕ). || Волноваться. N. Хура халăх çавна китсен пăлхана пуçланă, унтан патаксем шырама тытăннă. Çапла халăх тĕркĕшнине курсан тиексем, старшинасем урам тăрăх тарса хăтăлнă. || Пылать (об огне). КС. Вут тĕркĕшет (пылает). || Браниться. КС. Хыт тĕркĕшрĕç вăлсам. || Ссора. Б. Олг. Тĕркĕш туас мар! || Тесно. Шел. П. 67. Урамĕсем питĕ пылчăк, пасар таврашсем тĕркĕш. || Шумно. N. Ир тăрса каç выртиччен тĕр-тĕр туса тĕркĕш пурнакан çеме пек иртсе каять. || Встр. в сложении: вăрçă-тĕркĕш.

Çавăн пекех пăхăр:

тĕркĕлтет тĕркĕм тĕркĕмле тĕркĕн « тĕркĕш » тĕркĕшлен тĕркĕштер тĕркĕшӳ тĕркĕшӳллĕ тĕрке