Шырав: таçта

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
где-то, где-нибудь, неизвестно где
таçта инçетре — где-то далеко
таçта Çĕпĕрте — где-то в Сибири
вăл ăçта çӳрет? — где он ходит?
таçта — неизвестно где
вăл таçта та çитсе курнă — он побывал везде и всюду

2.
куда-то, куда-нибудь
неизвестно куда
таçта аякка — куда-то далеко
таçта васкать — он спешит куда-то
таçта кайса çухалнă — пропал неизвестно куда
таçта кайса кĕнĕ — пропал неизвестно куда
таçта кайсан та — куда бы ты ни пошел

3.
очень далеко
кунтан таçта çитиех курăнать — отсюда видно очень далеко
таçта кайса ан çӳре — не уходи слишком далеко

4. разг.
очень, сильно
хырсем таçта ӳссе кайнă — сосны сильно вытянулись

5. разг. межд.
выражает досаду
ах
черт возьми
ку ачапа, таçта! — беда с этим ребенком!

◊
таçта хăяматра —
таçта мурта —
1) неизвестно где, черт знает где
2) у черта на куличках, очень далеко

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(тас’та), неизвестно куда, неизвестно где. Орау. Ан чупăр; таçта кайса перĕнĕр! Ib. Вырсарни кун таçта ан кайăр-ха. || Чрезвычайно далеко. N. Хам çуттăма эпĕ таçта çитех инçе ярăп. N. Хресченсем ăна итлесе тăватă ялпа вунпилĕк пĕве туса хучĕç. Пĕвисем çыранран таçта çӳлте, тата, пĕр пилĕк хăлаç сарлахăш хăш çĕрте. Ib. Эп кайсан, ĕнтĕ таçта кайса çӳреместĕп. Если я пойду, то теперь не буду шляться невесть где (т. е. скоро вернусь). Ib. Таçтах çитрĕ пуль ĕнт, халччен. Он теперь, поди уж, не знаю куда укатил. || Гораздо. N. Çапла тунипе ниме (помочь) хакла ларать (обходится дорого), нимепе туна ĕç тытса тутарнинчен таçта хакла ӳкет (гораздо дороже работы наемных рабочих). Кан. Çав çĕнĕрен шутласа кăларнă машинă ĕлĕкхи машинăсенчен таçта иртерсе ярать. || Пожалуй. П. Патт. 8. Каçа хирĕç, кам пĕлет, таçта кашкăр та персе çитĕ (пожалуй, явится). Чăрс. 24. Асту, эсĕ кĕçех улпута тухса кайăн таçта (пожалуй). Капк. Ухмах! Шыв сивĕ... йĕпе... таçта, шăнса кайăн, тет Якку. || Употребл. в чувашизмах. Орау. Кĕркурия кĕрĕк çĕлетмесен те юрĕ-ха, таçтах каймалла мар (ему не бог весть куда итти), килте çӳремеллĕх сăхмань пур (а для дома у него есть кафтан). Сред. Юм. Таçта хăрăм шăтăкĕнче пôрнать. Никто не знает, где он живет (срв. Кăрăм). Ib. Хĕр-туй, тесен, эп таçта кайса кĕрĕп! (Говорит тот, кому охота погулять на свадьбе). Чăв. й. пур. 21. Çав Иван, ахаль те вĕçкĕнтерехĕскер, вара пушшех хăйне хăй таçтах кайса хунă (возгордился), темĕн тĕрлĕ аслă çын пек пулнă. Янш.-Норв. Вăл хĕре юратни ĕнтĕ таçта кайса кĕрет. Альш. Таçта кĕнекесем çинчен вулани-илтни çинчен калаçаççĕ, тĕлĕнеççĕ вара. Беседы. Хама хам таçта тем тăвăттăм! тесе, ӳпкелет хăйне. Юрк. Таçта аякран.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

каядыр, кайдадыр

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

< тахăçта « неизвестно где», «неизвестно куда»; таçти «находящийся неизвестно где»; см. ăçта.

Çавăн пекех пăхăр:

таçтĕле таçтĕлте таçтĕлтен таçтĕлти « таçта » таçта-и-тан таçта-пĕр таçта-таçта таçталла таçтан