Шырав: тӳртĕн

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

спиной к кому-л., чему-л.
хӳмене тӳртĕн вырт — лежать спиной к стене
хĕвеле тӳртĕн лар — сидеть спиной к солнцу

◊
тӳртĕн пăх — смотреть косо, коситься
тӳртĕн тăр — чуждаться, избегать общения

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_тӳ_рдэ̆_н), тыльный; тылом, спиной, оборотной стороной. Хурамал. Çамрăк çынсем ват çынсенчен вăтанса тӳртĕн тăраççĕ. Пшкрт. Хӳеле тӧртĕн вырăнта тырă осал полат. СПВВ. ИА. Тӳртĕн, задом. Ib. Киремет йăвăçне курсан, чăвашсем тӳртĕн çавăрăнса тăрса кĕл-тăваççĕ. КАЯ. Килемей пур турăшсене тӳртĕн лартрĕ (во время моления киремети). Тюрл. Хĕвеле тӳртĕн (не на солнце). Чăвашсем 27. Ăна (покойника) çăваççĕ çупăньпа, пĕри çуса тăрат, унти çынсем пурте пĕрерĕн-пĕрерĕн шыв парса яраççĕ, ăна куркана тытса тӳртĕн яраççĕ. ЧП. Тӳртĕн ан вырт, хирĕç вырт (лежать задом или передом к кому-либо). Конст. чăв. Эсĕ, вăл килсенех, унăн сылтăм аллине тӳртĕн майĕнчен чуп-ту, терĕç. Сĕт-к. Тӳртĕн çаврăн, отвернуться, показать спину. Якейк. Ма-ка эс яланах мана тӳртĕн тăран (спиной)? Емелкке-Т. Ман енне пăх (çаврăн), тӳртĕн ан лар. Изамб. Т. Урлă выртана тӳртĕн те çавăрмас (о лентяе). || Против. N. Хамăра тӳртĕн хĕрсене кут сакки çине лартрăмăр. N. Килне тӳртĕн кайса. N. Воду черпают по течению — тӳртĕн, шыва май. N. Сăнна манран тӳртĕн ан тытсам. N. Эсĕ хур пулсассăн, сана тӳртĕн кайса ӳкет. Сред. Юм. Ырра хирĕç, усала тӳртĕн ту. (Так говорят после молитвы). Туй. Усала тӳртĕн пул, ырра хирĕç пул. (Говорит отец жениху, благословляя). || Неприятный? Турх. Тӳртĕн хыпар кӳрсе пачĕ-и? || Сурово. Ст. Чек. Тӳртĕн пăхат. Глядит суровым взглядом. N. Çын çиленсен тӳртĕн пăхать (косо смотрит).

Çавăн пекех пăхăр:

тӳррех тӳрри тӳррипе тӳрт « тӳртĕн » тӳртĕнле тӳртĕш тӳрте-тӳртĕн тӳртем тӳртен