Шырав: тӳс

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

дичь
Тӳсекен тӳс какайĕ çинĕ, тӳсейменни йытă какайĕ çинĕ. — посл. Терпеливый ест дичь, а нетерпеливый собаку ест.

II.

1.
терпеть, выносить, претерпевать
подвергаться чему-л.
наткал тӳс — терпеть издевательства, насмешки
пусмăр тӳс — подвергаться угнетению, насилию
хурлăх тӳс — пережить несчастье
тӳсеймесĕр кĕт — ждать с нетерпением
тӳсме çук шăрăх — нестерпимо жарко
тӳсме çук сивĕ — невыносимо холодно
хурапа шурратӳссе ирттер — вынести невзгоды, многое повидать
ыратнине тӳссе ирттер — превозмочь боль

2.
терпеть, выдерживать
служить (об одежде, обуви)
ку атă икĕ çул тӳсрĕ — эти сапоги прослужили два года

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

сл. неопр. знач. См. тӳш. Ст. Чек. Тӳсекенĕ тус ашĕ çинĕ, тӳсейменни йăтă ашĕ çинĕ, тет. (Послов.). К.-Кушки. Курайманăн куçĕ шăттăр, тӳсейменĕн тӳс шăттăр.

(_тӳ_с), терпеть, вытерпеть, выносить. N. Пирĕн патра халь каççине тӳсмелĕх те çук сивĕ. N. Пуçа нуша кисен, этем тӳсет иккен. N. Тӳссе ирттер. Ск. и пред. чув. 70. Пулас туя ял-йышсем тӳсеймесĕр кĕтеççĕ. N. Пĕр çуллăха мулкачă тире те тӳсет, теççĕ. Чăв. й. пур. 31. Тарçăсем те ун патĕнче, ниепле çын та тӳсеймен. Зап. ВНО. Алăпа тунăскерне, çурăмпа тӳсес пулать. Сред. Юм. Ĕлĕк пĕлĕт аялта полнă, тет, пĕр матка ачи котне çăкăр сăмсипе шăлнă, тет те, пӳрт тăррипе пĕлĕт хошшине хĕстерсе хонă, тет, вара çавна тор тӳсеймесĕр, пĕлĕте çӳле охтарнă, тет. Никит. Тӳсмелле мар ыратать.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

түзәргә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«терпеть», «претерпевать», «переносить», «выносить»; тӳсĕм, тӳсĕмлĕх «терпение», «выносливость»; «прочность»; башк., тат. тӳз, казах., ног. тӧз, азерб., туркм. дӧз «терпеть», «переносить»; узб. тузим, казах. тӧзим, башк., тат. тӳзем, Замахш. тӧзмек «терпение», «выносливость», «выдержка»; ср. монг. тэсэх «терпеть», «сносить».

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

чăт. Анчах халăх королĕн татăлса юлнă çак ирĕклĕхне те Аран-аран тӳссе (чăтса) тăнă [История 1917:7].

Çавăн пекех пăхăр:

тӳрткеслен тӳртлĕх тӳршĕш тӳршши « тӳс » тӳсĕм тӳсĕмлĕ тӳсĕмлĕн тӳсĕмлĕх тӳсĕмлен