1.
рукоятка, ручка, скоба
алăк хăлăпĕ — дверная скоба, ручка двери
Кама тилĕ тăлăпĕ, кама алăк хăлăпĕ. — погов. Кому лисий тулуп, а кому дверной пробой.
2.
дужка
витре хăлăпĕ — ведерная дужка
Хуран хăлăпĕ хура пулать. — посл. Дужке котла положено быть черной.
(хŏлŏп), скоба, ручка (сосуда), рукоятка, перевесло. Сет-к. Пĕчĕкиççĕ кинĕм пор, килен-каян ал тытать. (Алăк хăлăп). N. Пĕр çын тăвать, çĕр çын тытать. (Алăк хăлăпĕ). Илебар. Уйран çӳпçине хăй ăçта кайнă, çавăнта çакса çӳреме хăлăп туса ячĕ, тет. Ст. Шаймурз. Алăк хăлăпне тытрăмăр, тет. Мы уже схватились за дверную скобу. СЧЧ. Иккĕн хуранне хăлăпĕнчен патакпа витĕрсе, ун хыçĕнчен йăтса çӳреççĕ. В. Олг. Витре хăлăпĕ (çакки), перевесло. Ала 5. Иван каларĕ, тет: çĕрĕн хăлăп çук, хăлăп пулсан тепĕр енне çавăрса пăрахăп, тесе.
«скоба», «ручка», «рукоятка», «перевесло (дужка) ведра, котла»; тефс. ХН»XIII вв. кулуб «ручка», «дужка»; туркм. бедренин гулпы «дужка ведра»; тат., тур. кулп, азерб. гулп «ушко», «ручка (сосуда)»; уйг. кулуп «замок», «запор»; узб. кулф, кирг. кулпу, казах., к. калп. кулып «замок». Радлов возводит к араб. (II, 989).
Çавăн пекех пăхăр:
хăк хăкăрăн хăклат хăл « хăлăп » хăлăплă хăлăпсăр хăлăх хăлăхсăр хăлăхсăрлан