Шырав: хăмла

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.
хмель

хмелевой
пиçнĕ хăмла — вареный хмель
хаяр хăмла — крепкий хмель
хăмла авăнĕ — овин для сушки хмеля, хмелесушка
хăмла аври — стебель хмеля, плеть хмеля
хăмла пултранки — стебель хмеля, плеть хмеля
хăмла ăсти — хмелевод
хăмла вырăнĕ — хмельник
хăмла пахчи — хмельник, плантация хмеля
хăмла пучаххи — шишки хмеля
хăмла хурчĕ — зоол. хмелевая совка
хăмла шалçи — тычина, жердь для хмеля
хăмла ярапи — гроздь, кисть хмеля
хăмла лартса тăвакан — совхоз хмелеводческий совхоз

◊
хăмла кайăкĕ — малиновка (птица)
хăмла çырли — малина
хура хăмла çырли — ежевика

II.
жеребиться
кĕсре хăмласа пачĕ — кобыла ожеребилась

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

ожеребиться. Альш. Кĕсре хăмланă. Янтик. Кĕсре тьыха хăмласа парĕ. N. Эсир, кĕсре хăмласан, лайăх пăхăр. Скотолеч. 9. Хăмласа пăрахсан, кĕсрене типĕ улăмпа лайăхрах шăлса типĕтес пулать. Сред. Юм. Лаша хăмланă. СТИК. Кĕсре хăмлать. N. Сирĕн тьыха полчĕ, ака çинче хăмласа панă. Пирĕн ял. Пĕри çураки пуçланиччен хăмларĕ, тепри ыран-паян хамлас пек çӳрет.

(хы̆мла, хŏмла), хмель. Н. Карм. Ашшĕ тӳрĕ, амăшĕ кукăр, хĕрĕ начар, ывăлĕ усал. (Хăмла). Собр. Хăмла йывăç тăррине улăхтарса лартать. (Послов.). Шел. 19. Улăхсенче хăмлисем автан пуç пек пулатчĕç. Юрк. Ку хуçанăн сăри тутлă, пĕчĕкçеççĕ хăмла калайман. Ib. Аттенĕн хăмли аслăк хыçĕнче, яваланмасăр вăл ӳсеймес. Ib. Çакă пирĕн халăхсем пĕр хăмларан сăра тăваççĕ. N. Сăрана хăмла каланă-и? Якейк. Хăмла полса çитсен, ăна сăтăраççĕ (татаççĕ).

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

колмак

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

хмель»; тат. колмак, башк. комалак, казах., кулмак, тюм. комлак, алт. И кумдак, ср. фин. humala, benс, hamal, мар. умла, умыла, эрз. комоля, мокш. комляhumulus «хмель». По мнению Walde, лат. humulus своим происхождением обязано восточно-финским и тюркским языкам (Lateinische etymol. Wӧrterbuch, 1910, стр. 372); ср. осет. хумӓлле «хмель». По последним изысканиям профессора Ф. П. Филина, „первоначальная область произрастания хмеля и использования его для напитков была на Северном Кавказе, где с этим растением познакомились тюркские племена, в частности болгары. Волго-булгарское хумлағ (чувашское хăмла) оказалось источником не только славянского хмель, но проникло и в финно-угорские и германские языки, попало в греческий — хоνμγελη и латинский — humulus» (Образование языка восточных славян, 1962, стр. 171).

Çавăн пекех пăхăр:

хăмач хăмачла хăмачлан хăмкла « хăмла » хăмла çулçи хăмла çырли хăмла çырли йывăççи хăмла çырли курăкĕ хăмла çырлилĕх