Шырав: хăтар

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
спасать, избавлять, выручать
вилĕмрен хăтар — спасти от смерти
йывăр ĕçрен хăтар — избавить от тяжелого труда
инкекрен хăтар — выручить из беды
хăтаракан — спаситель, избавитель

2.
освобождать, выпускать на свободу
предоставлять свободу
тыткăнран хăтар — освободить из плена
чуралăхран хăтар — освободить от рабства

3.
освобождать, избавлять
дежурствăран хăтар — освобождать от дежурства
налукран хăтар — освободить от налога
экзаменран хăтар — дать освобождение от экзамена

4.
освобождать, снимать (с должности)
ĕçрен хăтар —
1) освободить от работы (по просьбе)
2) снять с должности, уволить (за провинность)

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

избавлять, спасать, освобождать, притти на помощь, выручать. Ст. Шаймурз. Алăри çĕрçие хăтарсан, хиртен тытас çук вара, теççĕ. N. Эй, юратнă аттеçĕм, хăтарсамччĕ нушаран. || Встр. в сочетании: хаяр-хăтар. См. хаяр пăрахни.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

коткарырга

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«избавлять», «спасать», «освобождать», «выручать»» Замахш., Рабг., кирг., казах., ног., чаг. куткар, кумык. кутгар, тефс. ХII-XIII вв., тур. куртар, тат., башк. коткар, азерб. гуртар, туркм. гутар, узб. кутказ «избавлять», «спасать», «освобождать»; Benzing, Веке, Юлдашев производят от слова хăт (см.), кут, кот
Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ
çăл. Адампа Евана Турă этем ăруне Хăтаракана (Çăлакана) ярăп тесе сăмах панăран малтан вара темиçе ĕмĕр, темиçе çĕр çул иртнĕ, çĕр çинчи çынсем пурте çылăхлă пурăннă [Объяснительные 1903:11–12].
Çавăн пекех пăхăр:
хăтана кай хăтана кил хăтана пыр хăтана яр « хăтар » хăтарăн хăтарттар хăтару хăтаруçă хăтас уй