Шырав: хăш

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

мест.

1. вопр.
который, какой
хăшĕ? — который из них?, кто из них?
хăшĕ те пулин — кто-нибудь из них
хăш вăхăтра? — в какое время?, когда?
хăш енчен? — с какой стороны?, откуда?
эсĕ хăш енчи? — ты откуда будешь?, ты из каких краев?
хăш еннеле кайсан та вăрман — в какую сторону ни пойди — всюду лес

2. определит.
иной, некоторый
хăш вăхăтра — в иное время, в иной момент, иногда
хăш çын — иной человек
хăш чухне — иногда
хăшĕ савăнтарать, хăшĕ кулянтарать — один радует, другой огорчает

подр.

II.
то же, что хаш
хăш сывласа ил — глубоко вздохнуть

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

иной, который, какой, некоторый. Орау. Хăш çын темскерле тискер, сивĕ, кăмăла кайман çын пулать. N. Хăш çыншăн чĕлхи çуралнă чухнех çăварĕ тĕпне çыпçăнса тăрать. Ст. Янсит. Хăш шкула та пулин хута вĕренме каймалла. Регули 781. Хăш çын çак япалана турĕ, çав çын конта порăнмасть. Ib. 789. Эп хăш ялта порнатăп, онта чăвашсам та пор. Регули 961. Хăш çĕрте пор, хăш çĕрте çок. Рекеев. Эсĕ хăш енчи? Ты чей будешь? Çутт. 36. Хăш йышши кайăксем шăнасемпе хурт-кăпшанкăсене çисе анчах пурăнаççĕ. Кан. Кĕнекене хăш май тытмаллине пĕлмест вĕт.

подр. тяжелому дыханию. КС. Кăккăрсăр çын хăш-хăш туса сывлать. Орау. Ача сывмарланчĕ-ха, каç хăш-хăш, хăш-хăш аран сывласа выртать.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

кайсы; хăшĕ, хăш

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[hoŝ]
kiu, какой, иной,
хăш вăхăтра? — en kiu tempo?, kiam?
хăшĕ? — kiu el ili?
хăш енчен? — de kiu flanko?, de kie?
хăш чухне — iufoje, kelfoje
хăш-пĕр — kelka
хăш-пĕр çĕрте — kelkloke, en certaj lokoj
хăшĕ-пĕри — kelkiu(j)

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

, хăшĕ «который из них»; МК хайу, МНХ кайу «какой», «который»; ПК кайу, уйг., узб., кирг., к. калп., ног. кайсы, казах., тат. кайсы, кай, башк. кайhы, кайныhы, туркм. хайсы, азерб. haнcы, хак. хай, хайзы «какой», «который»; чув. хăшĕ < хăй + шĕ < кай сикайу-си (О. Pritsak. Tschuwaschische Pluralsuffixe, Studia Altaica, 1957, S. 140, 142).

Çавăн пекех пăхăр:

хăч хăчах хăчлат хăчлаттар « хăш » хăш вăхăтарах хăш вăхăтра хăш тĕл хăш то посан хăш чуне