Шырав: шăрат

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
плавить, лить, варить (металл)
топить (масло, сало)
тăхлан шăрат — плавить олово
хурçă шăрат — варить сталь
чукун шăратакан цех — чугунолитейный цех
пăхăр шăратакан савăт— медеплавильный завод
чукунран шăратса тунă япаласем — чугунные отливки, чугунное литье
шăратса çыпăçтар — 1) запаять, припаять 2) сварить, приварить
шăратса çыпăçтарни — сварка
çу шăрат — топить масло
шăратнă çу — топленое масло
шăратнă сыр — плавленый сыр
выльăх çăвĕ шăратса кăлар — вытопить сало

2.
заливать (калоши)

II.

1.
то же, что шăрантар II.

2.
делать что-то. мастерски, красиво
шăратса çыр — писать красивым почерком
вăл кирек мĕнле ĕçе те шăратса тăвать — он любую работу выполняет мастерски, виртуозно

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

топить, растопить (масло, сало). N. Çу шăрат, топить масло. Сред. Юм. Çу çôрхахĕ пôр-ха ман, кăмакана лартса шăратас пôль-ха. Бур. Мана курайман çынсем çамрăк чĕре çуне шăратат. N. Ăшăм-чиккĕме, чĕреме шăратсах пăх. С. Алг. Йыснаçăм, йыснаçăм тиек пек, ăстанпа шăратнă çурта пек. ЧП. Шăратса янă çурта. Тогаево. Пирĕн касăн хĕрĕсем шăратса лартнă çурта пек. ||Палить. Шурăм-п. № 6. Хĕвел хĕртсе пăхать, шăратса ярас пекех. Урож. год. Хĕвел пăхать шăратса. || Плавить (металл.) N. Пăхăр шăрат, медь плавить. || Залить. Слакбаш. Çĕлекелесе кăна хунă, шăратса хуман (не залили ей калошу). || В переносном смысле. N. Кăвак-çутран шăратнă акапуç, туртийĕ хушшинче хĕвел ташлать. || Исполнить с чувством А.-п. й. 99. Сахар пырать вăрманпа хăй юррине шăратса. Кан. Танюк аллисене мăн курăнми пулличченех ял енелле сулса илемлĕ юрăсем шăратса кайрĕ. Ск. и пред. чув. 13. Пĕр пуянăн сарă хĕрĕ, вĕçен чĕкеç евĕрлĕ, шăратнă, тет, юрăсене. Ib. 108. Пĕрне-пĕри юратнă. Ырăлăхлă каç çинчен вĕсем халап шăратнă çапла пĕрле каçсерен. Хастарлăх 4. Комсомол яччейккисем хăйсен чун-халне хутсем çине шăратма пуçларĕç. N. Хăш-хăш саспаллисем унăн савнă саспаллисем пулнă, вĕсем тĕлне çитсен вăл йăл кулса, куçĕсене мăч-мăч хупа-хупа, тутисене пăркаласа-шăратса пынă. N. Чĕкеçпеле Еркиней туй тăвĕçĕ шăратса. Ск. и пред. чув. 55. Шăратса ярса ĕçе ĕçлетчĕ, нимĕнле çынна та парăнмастчĕ. Урож. год. Юмах ярать юратса, ĕçне тăвать шăратса. N. Инçе кайса манмарăм шăратса янă куç хăрнăкĕсене. Ау 341. Инçе кайса манăпăр шăратса янă куçусене. || N. Мул-пуянлăха сыхласси ӳт-тире шăратать.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«плавить (металл)», «топить (сало, масло)»; тефс. ХII-XIII вв. сызгур «плавить»; ср. мар. шырат «расплавлять», «растоплять».

Çавăн пекех пăхăр:

шăранкала шăрантар шăрану шăранчăк « шăрат » шăратăм шăрата шăраттар шăрату шăри