Шырав: шевле

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
луч, блик
солнечный зайчик
хĕвел шевли — солнечный луч
шыв çинче шевле чупать — на воде играют блики

2.
зарница
шевле вылять — вспыхивают зарницы

3.
отсвет, отблеск
тухăçра шурăмпуç шевли кăшт палăрать — на востоке виден отблеск зари

4. уст.
призрак, привидение

◊
çурçĕр шевли — северное сияние

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

неупотреб. глагол; встречается в форме дееприч. Срв. шавла. Ст. Чек. Шевлесе ӳсет, быстро растет (о человеке). Сред. Юм. Ман туй килет шевлесе. || Шурăм-п. Лăп-лăпкă, пурăнăс шевлет.

зарница, отдаленная молния, когда виден ее свет и блеск, а грома не слышно. И. С. Степ. Шевле вылят, зарница. Тюрл. Шевле вылять (= типĕ çиçĕм). Хурамал. Шевле вылять — даже зимою бывает, также и летом, вроде молнии. Сред. Юм. Шевле вылять, тесе, çĕрле йăлтăр-йăлтăр курăнса кайнине калаççĕ. ЧП. Çӳлтеех шевлесем выляççĕ. Собр. Çӳлте шевле вылять, аннеçĕм, кĕрекисем тулли çын вылять. СПВВ. Х. Шевле çӳлте вылять-çке, шерпечĕ çĕре тумлать-çке. Самар. Инчетрен килет çăмăр çуса, хушшисенче шевле выляса. N. Йĕпе шевле çиçет. N. Çеçен хирте шевле вылять. Бур. Çӳлте кăвакарчăн вылят, аялта шевле вылят, пĕр маттур хĕр пăхса тăрат, икĕ куçĕ пĕр вылят. || Луч (солнца). Шел. 162. Хĕвел шевли. Ст. Чек. Хĕвеллĕ кун, куç-кĕски çинчен мачча çине ӳкнĕ хĕвел çутти вылянине курсан, шевле вылят, теççĕ. N. Хĕвел шевли çинче тусансем куранаççĕ (луч солнца, проникший, напр., в шалаш и пр.). N. Хĕвелĕн пĕчĕкçĕ шевли пакша хӳри пек вĕлтĕртетнине курчĕç. Тайба-Т. Шурă Атăл хĕрринче шевле вылят, ăмарт-кайăк ларнă хăвана. Шел. 75. Ватти-вĕтти-мĕнĕпех шевле пекех выляççĕ. Ib. 12З. Хăш енелле пăхсан та, пĕр май шевле выляççĕ, ăçта пăхнă, вăл тĕлте кĕнекесем вулаççĕ. Сам. 55. Тарăн улăх тĕпĕпе çутă шевле шăвăнать. || Призрак. Ст. Чек. Эп шевле куртăм. Я видел призрак (привидение).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «луч солнца»; 2. «зарница», «отдалённая мгновенная вспышка», «отблеск молний дальней грозы»; тат. шәулә «отблеск», «зарево», «блик»; казах. сәуле, к. калп. диал. сӓвле, кумык. шавла «луч», «отражение»; «сияние»; ног. савле «свет»; ялынлы савле «зарница»; кирг. шоола «луч», «отблеск»; тур. шуа «луч», азерб. шолә «сияние»; ср араб. «луч», «полоса света»; перс. (шоа) «луч», «сверкание», «блеск», «сияние».

Çавăн пекех пăхăр:

шевик шевилке шевиот шевкен « шевле » шевлев шевлелле шеврĕк шеврет шевро