Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

имшер

1.
хилый, слабый, болезненный
бледный
имшер хунав — хилый побег, росток

имшер

2.
худой, тощий
хрупкий
имшер ача — 1) болезненный ребенок 2) хрупкий ребенок

имшер

3.
слабый, тусклый (о свете)
хĕллехи имшер хĕвел — тусклое зимнее солнце

имшеркке

то же, что имшер

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

хавал

настроение. Альш. Мĕн хавалпа килтĕн эсĕ унтан? С каким настроением воротился ты оттуда? Ib. Йепле хавалпа çӳретĕн-ха ку чухне? В каком настроении? || Повадка, дух, обычай. Альш. Ял хавалĕпе тăваççĕ (по своим местным обычаям). Ib. Хĕр-сăрине çӳреме ял хавалĕпе, тет. Ст. Чек. Мĕн тăвас тен? Ял хавалĕ. Что по-делаешь, такова повадка в деревне. Шел. II. 57. Вăрман çывăх пулмин те, вăл таврари ялсем начар мар: те чукун çул таврашĕнчерен, те ял хавалĕпе. N. Сирĕн карташĕнче мăклă вите пур, унăн ăшĕнче пĕр вăкăр пур, уна çитернĕ ултă çул, ултă çул мар вуникĕ çул, вуник çулччен ăна пусма çӳренĕ, тыттарман, пустарман, халĕ туй хавалĕпе тытнă, пуснă, пĕçернĕ, хуçнă, сĕтел çине хунă, çурхахĕпе витнĕ. N. Çук ĕнтĕ, вĕсенĕн хавалне нихăçан та мухтамалăх çук. || Радость(?). Пазух. † Эпир вăйя тухсассăн, ваттисем те тухрĕçĕ. Ваттисенĕн мĕн ĕç пур, çамрăксене мĕн хавал. || В соединении со словом чун = душевный подьем. Карм. Вăрăмтуна чун хавалĕпе каларĕ, тет: Тискер-кайăк арăслана çĕнтертĕм, халĕ çак ăçтиçук имшер ерешментен пĕтетĕп, терĕ, тет. N. Пĕтĕм чун хавалĕпе вăл савăт-сапине кӳрнеклĕ пĕтересшĕн тăрăшать, мĕн пур шухăшĕ унăн савăт кăмакине тасарах тытасси çинче. N. Вăл чун хавалĕпе: Ачам, эсĕ сыввине пĕлтĕм ĕнтĕ, хăна та куртăм! — тенĕ. СПВВ. ПВ. Хавал, халал, халалас, халаллă пултăр, не то же ли, что хапăл? СПВВ. Ватта хывмана хавал тухман, тет. (Послов.).

шур

шор, бдеднеть. К.-Кушки. Шурса кайнă (на момент). Альш. Мĕншĕн эсĕ шурса кайнă? Юрк. Куллен кун хам хуйхăра-хуйхăра пĕтĕмпе типсе шурса кайрăм. Альш. Шап-шурă хут пек шурса кайнă хăй чирпелен. || Поблекнуть, завянуть. Сред. Юм. Сôхан çулçи кĕркĕннепе шорса каять, йăвăç çӳлçисем шораççĕ (исчезает зеленый цвет). СТИК. Шурнă купăста. (Так называют людей бледных). Сборн. мед. Таса мар, тăвăр пӳртре пурăнакан çынсем епле имшер, шурнă купăста пек кăн-кăвак пулаççĕ. Юрк. Ял ялĕнчи арăмсем шурнă купăста çулçи пек. || Побелеть. Емельк. Çичĕ ют сăмахпе шуриччен, курса юлăр, таванăмсем. || Рассветать. Ск. и пред. чув. 79. Çурăм пуçĕ шурсанах, туй халăхĕ пухăнать. || Кн. для чт. 144. Тăманан куç шăрçисем пит пысăк, çавăнпа унăн куçĕ кăнтăрла, хĕвел çутипе шурса каять.

лӳппер

(л’ӳ_ппэ_р), неподвижный, неповоротливый, напр. лошадь, человек (а „мĕшĕлкке“ — копотун). Ст. Чек. Сборн. по мед. Ӳсессе вĕсем лӳппер, имшер, вăйсăр пулса ӳсеççĕ. Этем йăх. еп. пуç. кай 42. Лемурсем çĕрле çӳреççĕ; вĕсем лӳппер, упăтесем пек çăмăл мар. Сред. Юм. Лӳппер — хăвăрт ôтса çӳремен çын. Хурамал, Городище. Лӳппер, вялый. Тюрл. Лӳппер, лентяй. Н. Седяк. Лӳппер = юлхав. N. Лӳппер утать. Шагает тяжело, неестественно, лениво. СПВВ. ФВ. Лӳппер — юлхав çын; чут пӳне йăтса çӳрекен çынна калаççĕ. Орау. Лӳппер (= кăнттам тыткалать), неловкий, неуклюжий; неповоротливый, крупного сложения. СПВВ. ЕС. Лӳппер — ури аллисене лап-лап пусса çӳрекен çын. СПВВ. ФИ. Лӳппер — йывăр çын, аран хăне хăй чух сĕтĕрсе çӳрекен (иначе: палван, кĕсмен). Н. Уз. Лӳппер [употребл. и в шутку, любя (юратса)].

имшер

(и_мжэ_р), слабосильный, тощий, хилый. И. С. Степ. Имшер — слабосильный, тощий. Ядр. Имшер — плохой, тощий (о ягненке и пр.). Сред. Юм. «Имшер ача — 1) худой, 2) бледный, З) плакса». Около Ракова. Имшер (типшĕм) — хыткан (типшĕм) çынна калаççĕ; ача-пăча начар çуралсан та: ех, ачи типшĕм-çке! теççĕ. Н. Карм. Имшер выльăх теççĕ начар выльăха. Янтик. Ачи пит имшер (слабый) ун, апат та çиес çук. СПВВ. Т. Имшер тесе çинçе, начар çынна калаççĕ. СПВВ. ЕС. Имшер = типнĕ, хытнă шăм-шакăлă, начар çын е выльăх, Калашн. † Ман имшер урамсем хуçăлчĕç-анчĕç. || Вялый; растяпа, висляй. К. С. Е-е (долгое э), имшер! Эх, растяпа (висляй)! || Н. Узеево. Имшертерех пурăнаççĕ. Живут плоховато.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

болезненный

прил., болезненно нареч. (син. нездоровый; ант. здоровый)
1. чирлĕрех, сусăр, сывах мар, имшер; болезненный ребёнок имшер ача
2. (син. ненормальный, чрезмерный) ытла, виçесĕр; çав тери; он болезненно воспринимает критику вăл хăйне тиркенĕшĕн çав тери пăшăрханать

хилый

прил.
имшер, начаркка, нишлĕ; хилый ребёнок имшер ача

хрупкий

прил.
1. (син. ломкий; ант. прочный, крепкий) патрак, мăртăк, черчен, черченкĕ, çирĕп мар; хрупкое печенье патрак печени; стекло хрупко кĕленче çирĕп мар
2. (син. слабый, нежный) имшер, хавшак, начар; хрупкое телосожение имшер ӳт-пӳ

чахлый

прил.
1. (син. вянущий, слабый) вăйсăр, начар; ӳси-ӳсми; чахлый куст вăйсăр тĕмĕ
2. (син. болезненный, хилый; ант. здоровый) имшер, нишлĕ, хавшак; чахлый ребёнок имшер ача

щуплый

прил. (син. слабосильный, худой)
ырхан, ырханкка, имшер; щуплый мальчик имшер арçын ача

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

дохлый

1. вилнӗ (выльӑх); 2. прост. и вульг. начар, имшер, вӑйсӑр (ҫын).

вялый

1. шанса кайнă (чечек).; 2. сӳрĕк, сӳсленчĕк, имшер, имшеркке, мăран, çемçе, хавшак, хăватсăр, хастарсăр, вăйсăр, ланчашка, ленчешке, ленчĕркке; стать вялым имшерлен, вăйсăрлан.

слабосильный

1. вӑйсăр, имшер, имшеркке, нишлӗ (ача), йӑмшак, ланчашка, ленчешке; 2. сахал вӑйпа ӗҫлекен (мотор).

слабый

1. вӑйсӑр, халсӑр, хевтесӗр (ҫын); имшер, начар (ача); 2. вӑйсӑр, сахал вӑйпа ӗҫлекен (мотор); 3. хӑватсӑр (эрех, табак); 4. пушӑ (ҫӗрӗ); пушă явнӑ (вĕрен); 5. перен., ҫемҫе (характер, кӑмӑл); слабая струна пушаннӑ хӗлӗх; слабая дисциплина япӑх дисциплина.

плюгавый

разг. сӑнсӑр, имшер, кӗрнексӗр, начар, илемсӗр, хӑтсӑр.

чахлый

вăйсăр, чирлĕ, начаркка, типшĕм, имшер, нишлĕ (ача).

тощий

1. ырхан, хыткан, типшĕм, имшер (çын); 2. выçă (тырă), Карачи (тăпра).

хилый

вăйсăр, халсăр, имшер, имшеркке, чирлĕ-чĕрлĕ, пăшлак, сӳрĕк (çын).

бледный

1. шурăхнă, шурчак, шупка, шуранка сăнлă, сăнран ӳкнĕ, тĕссĕртерех; 2. имшер, начар.

болезненный

1. тăтăш чирлекен, йăмшак, имшер (çын), нишлĕ, сывлăхсăр (çын); болезненный вид чирлĕ сăн; 2. йĕркесĕр, ытлашши; он воспринимает критику болезненно вăл хăйне критикленĕшĕн кӳренет.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

анемичный

прил. 1. см. анемический; 2. перен. имшер, хавшак, халçăр, шуранка; анемичный ребёнок имшер ача.

дохлый

прил, 1. (мёртвый) вилĕ; дохлые мухи вилĕ шăнасем; 2. прост. (хилый) начар, имшер, вăйсăр.

жидкий

прил. 1. (текучий) шĕвĕ; шĕвек; жидкий кислород шĕвĕ кислород; жидкое топливо шĕвĕ топливо, çунтармалли шĕвек; 2. (водянистый) шĕвĕ, шĕвек, шывак; жидкий суп шĕвĕ яшка; 3. (не частый) шĕвĕ, сайра; жидкие волосы çӳхе çӳç, сайра çӳç; 4. разг. (незвучный) вăйсăр (сасă); 5. разг. (слабый) хавшак, имшер; çинçешке, шĕвĕ; жидкие мускулы имшер ӳт; жидкие берёзки çинçешке хурăнсем; 6. перен. разг. (малосодержательный) шĕвĕ (доклад).

нежный

прил. 1. (ласковый) ăшă, ачаш, кăмăллă; нежные слова ачаш сăмахсем; нежная дочь кăмăллă хĕр; 2. (мягкий) çемсе; нежная кожа çемçе ӳт; 3. (приятный по окраске, звучанию) черчен; 4. (хрупкий) черченкĕ, ченчешке, хавшак, имшер, йăмшак, ачаш; нежное растение ченчешке ӳсентăран.

субтильный

прил. разг. черчен(кĕ), ачаш, хавшак, имшер(кке).

тусклый

прил. 1. (непрозрачный) тĕксĕм, тĕттĕмрех; тусклое стекло тĕксĕм кантăк; 2. (неяркий) çутă мар, имшер; зимнее тусклое солнце хĕллехи имшер хĕвел; 3. перен. (безжизненный, невыразительный) сӳнĕк, сӳннĕ; тусклые глаза сӳнĕк куçсем; 4. перен. (неинтересный) кичем, интереслĕ мар; тусклая жизнь кичем пурнăç.

тщедушный

прил. халсăр, имшер, хавшак; тщедушный человек халсăр çын.

хилый

прил. имшер, начар, нишлĕ, хавшак; хилое тело имшер ӳт-пӳ.

хрупкий

прил. 1. (ломкий, непрочный) патрак, мăртăк, черчен; 2. (болезненный) хавшак, имшеркке, имшер; 3. (нежный, тонкий) çинсе, черчен, çепĕç, ачаш; хрупкий цветок çепĕç чечек.

худосочный

прил. имшер, имшеркке, ырхан, хытанка; худосочное дерево имшеркке йывăç; худосочный скот ырхан выльăх.

цыплячий

прил. чĕп(ĕ) ⸗ĕ [⸗и]; цыплячий корм чĕп апачĕ; 2. перен. чĕпĕн пек, имшер; цыплячья шея чĕпĕн пек мăй, çинçе мăй.

чахлый

прил. 1. (о растительности) имшеркке, вăйсăр (йывăç-курăк); 2. (худой, болезненный) халсăр, типшĕм, имшер, ырхан, нишлĕ, начаркка.

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

имшер

п.в. Хăрăн, начарлан, ырханлан; имшерлен. Мăян çисе имшернĕ çынсене Чингиз саккунĕ ячĕпе хĕнеççĕ. Я.Ухсай, 1961 (Çĕр), 58 с. Виççĕмĕш уйăх асап вăл курать, сăн-кĕлетки имшерсех ун пырать. К-н, 1976, 21 /, 11 с. Туйăмлăх туртăмĕ имшерчĕ, сĕртĕнӳсен вĕрилĕхĕ ... сиверчĕ. С.Асамат, 1991, 33 с.

Çавăн пекех пăхăр: