Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

нейтрализаци

2. хим.
нейтрализация (шĕвекĕн йӳçек е сĕлтĕ свойствине пĕтерни)
нейтрализаци реакцийĕ — реакция нейтрализации

поташ

поташ (сĕлтĕ мымми)

селитра

селитра (азотлă тăвар)
[лат. sal — тăвар, тата nitrum — сĕлтĕ, сода]

сĕлкĕш

4. диал.
то же, что сĕлтĕ

сĕлтĕ

1.
щелок, щелочной раствор (обычно зольный)

сĕлтĕ

щелочной
мунча сĕлти — банный щелок
сĕлтĕ шывĕ — щелочная вода, щелок
сĕлтĕпе кĕпе çу — стирать белье в щелоке

сĕлтĕ

2. хим.
щелочь

сĕлтĕ

щелочной
çиекен сĕлтĕ — едкая щелочь

сĕлтĕ

3.
то же, что сĕлкĕш I. 1, 2.

тăрăлтар

отстаивать
очищать, делать прозрачным (жидкость)
сĕлтĕ тăрăлтар — дать отстояться щелоку

çи

3.
есть, разъедать, разрушать
çиекен сĕлтĕ — хим. едкая щелочь
çиекен шăршă — едкий запах
кислота ӳте çиет — кислота разъедает кожу
Тимĕре тутăх çисе ярать, чĕрене хуйхă пĕтерет. — посл. Железо разъедает ржавчина, а сердце губит горе.

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

сĕлтĕ

щелок; зажора (в Оренб. губ.).

170 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

сăлть

(сŏл'т'), то же, что сĕлтĕ, щелок. ЩС. Хура кĕпене сăлть шывĕпе çăваççĕ.

сĕлт

(_сӧ̆л'ӧ̆т'), щелок. Старак. См. сĕлт, сĕлтĕ, кĕлтăрри.

сĕлĕт шывĕ

то же, что сĕлтĕ, кĕл-тăрри, щелок.

сĕлт

щелок. См. сĕлĕт, сĕлтĕ.

сĕлтĕ

(_сэ̆л_дэ̆), щелок. СПВВ. ЕХ. Сĕлтĕ = кĕл тăрри. Рак. Пуçа мунчара сĕлтĕпе çусан, пуçри лĕкĕ пĕтĕмпех тухса ӳкет. N. Пӳрте, пăлтăра, сахалтан та эрнере пĕрре, вĕри сĕлтĕпе çăвас пулать. Собрн. по мед. Выртса пурăнакан тумтирсене те вĕри сĕлтĕпе çуса тасатмалла. Календ. 1907. Çиелтен шурă, таса пире сĕлтĕ çинче çуса хурас пулать. Ib. Чирлĕ çын тумтирне уйрăм тытас пулать. Çума сĕлтĕпе çăвас пулать. О земл. Кĕл витĕр вĕри шыв ярсан, вăл поташ сĕлтĕ пулса анать.

сĕлтĕ

сало (в воде). К.-Кушки.

ăшчулккă

(ы̆шц'ул’ккы̆), щелок. См. сĕлтĕ.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

щёлок

сущ.муж.
сĕлтĕ; кĕл шывĕ

щёлочь

сущ.жен.
сĕлтĕ (çиекен хими пĕрлешĕвĕ)

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

бук

бук 1. йывăç ячĕ; 2. кĕпе-йĕм пăшăклакан сĕлтĕ (кĕл тăрри, кĕл шыв) катки.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

зольник

м. тех. 1. (у топки) кĕллĕх, кĕл пухмалли вырăн; 2. (чан) сĕлтĕ чанĕ, тир катки.

нейтрализация

ж. 1. нейтрализацилени, хăватсăрлатни, вăйсăрлатни; 2. хим. нейтрализаци, нейтрализацилени (шĕвекĕн йӳçек свойствине сĕлтĕпе пĕтерни; сĕлтĕ свойствине йӳçекпе пĕтерни).

сало

с. 1. (жировое отложение) çу; ăш çу, аш çу, шăн çу, яшка çăвĕ; гусиное сало хур çăвĕ; нутряное сало ăш çу; свиное сало сысна çăвĕ; топленое сало шăратнă çу; 2. (смазочное вещество) çу, машина çăвĕ; 3. (на воде) сан, сĕлтĕ, сĕлкĕш.

щёлок

м. сĕлтĕ, сĕлтĕ шывĕ, кĕл тăрри.

щелочить

несов. что сĕлтĕле, сĕлтĕ яр; щелочить воду шыва сĕлтĕле.

щелочной

прил. 1. (содержащий щёлочь) сĕлтĕллĕ, сĕлтĕ ⸗ĕ [⸗и]; щелочная вода сĕлтĕ шывĕ; щелочный аккумулятор сĕлтĕллĕ аккумулятор; 2. хим. (образующий щёлочь) сĕлтĕленекен, сĕлтĕ тăвакан; щелочные металлы сĕлтĕленекен металсем; 3. хим. (обладающий свойством щёлочи) сĕлтĕлле, сĕлтĕ евĕр (е йышши); щелочный раствор сĕлтĕллĕ ирĕлчĕк.

щёлочь

ж. сĕлтĕ.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

сĕлкĕш

, сĕлтĕ 1. «весенний рыхлый снег, пропитанный водой», «сало на реке»; 2. «щĕлочь», «щёлок»; тат. селте, башк. hелтә, казах., к. калп., ног. силти, монг. шууулт «щёлочь», «щёлок»; ср. араб. и перс. (сӓлдж) «снег»; «лёд»;

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

сĕлтĕ

кĕл тăрри. Çăвăнса тасалмассерен таса кĕпе-йĕм тăхăнас пулать, хывнă таса мар кĕпе-йĕме сĕлтĕпе (кĕл тăррипе) çуса тасатас пулать [Сборник 1903:31].

Çавăн пекех пăхăр: