Шырав: тавлă-шавлă

или Тал-çĕр, назв. поля между Икковым (Чеб. р.) и Елашем (Цив. р.). Ск. и пред. чув. 22. Тавлă çĕр уййи вăрманпа уçланкă пек курăнать. || Спорящий.

Тавлă хир

назв. поля около д. Ст. Чекурска, б. Буин. у. Ст. Чек. Унтан тата „Тавлă хир“ пур.

тавăç

спорное дело, тяжба. N. Хам пĕлмен тавлă ĕçсене (в рукоп. тавăçсене) тĕпĕ-йĕрĕпе тĕпчесе татса параттăм.

тал

сокращено из тавлă, спорный. Отсюда: тал çĕр.

тал çĕр

то же, что тавлă çĕр, спорный участок земли. Икково. || Назв. местности, засеваемой хлебом. Зап. ВНО. || Назв. оврага около д. Лобашкиной, Алик. р.

талă

то же, что тавлă, спорный.

Тивĕш

назв. деревни Тиуши. Эпир. çур. çĕршыв 21. Тавлă çĕр патĕнче, Çавал çывăхĕнче, „Тивĕш“ ларать. Кан. Опчăра пурĕ çичĕ ял: Тивĕш... Яргуньк. Вутлан енче вут шăтăк, Тивĕш енче тип шăтăк. (Чĕлĕм).

уя

поле. Сказ. и пред. чув. 22. Тавлă çĕр уййи вăрманта уçланкă пек курăнать.

уçланкă

(ос'лангы̆, ус'лангы̆, ус'лангы̆), полянка, поляна. СПВВ. МА. Уçланка, пыллах, ĕшне. N. Вăрмана çитсенех, пĕр уçланкăна урăх ял вăрманне кĕрсе карăмăр. Сред. Юм. Уçланкă тесе, вăрмансенче йывăç хушшисенчен уçă курнакан вырăна калаççĕ. Шабач. Сĕм (_сӧ̆_м), сĕм, сĕм вăрман, сĕм вăрманта оçланкă; оçланкăра текерлĕ, текерлĕ çури хĕп-хĕрлĕ. Сказки и пред. Чув. 22. Тавлă çĕр уййи вăрманта уçланкă пек курăнать. || Прогалина в лесу, где деревья очень редки (поляна здесь наз. çарата). Старак. || Свободное место среди деревни, где посредине стоит церковь. Альш. || Уçланкăрах çĕрте, на более или менее откытом месте (в лесу). Альш.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

иск

сущ.муж.
иск, тавăç (суда тавлă ыйтăва татса пама ыйтса панă хут); предъявить иск иск пар, тавăç пуçар

спорный

прил.
тавлă, тавлашуллă, хирĕçӳллĕ; спорный вопрос тавлашуллă ыйту

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

ад

1. тамак; 2. йеркесĕрлĕх, çуйăхуллă, шăв-шавлă вырăн; хевĕшни; кромешный ад чĕр тамăк.

вакханалия

вакханали (1. авалхи грексен эрехпе савăнăç турри Вакх ячĕпе тунă питĕ савăнăçлă, питӗ шавлă иртекен праçник; 2. йĕркесӗрлӗх, тирпейсĕрлĕх, мĕн тăвас килнине туса пыни).

ватага

эшкер, шавлă ушкăн; ходят ватагой йышлăн кĕпĕрленсе çӳреççĕ.

трескучий

1. шартлатакан, шартлатса çунакан (вутă); 2. перен. янравлă, шавлă; трескучие фразы пит шавлă, янравлă, анчах ниме пĕлтермен, ниме тăман содержаниллĕ сăмахсем; трескучий мороз шартлама сивĕ.

хохот

мн. нет ахăрни, ихĕрни, ахăлтатса кулни, шавлă кулни.

фурор

мн. нет фурор (шавлă пысăк савăнăç, пысăк хаваслăх, пĕр-пĕр япалана (кам та пулин юрланине) кăмăллăн йышăннине халăх питĕ шавлăн палăртни).

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

бравурный

прил. шавлă, савăнăçлă, çĕкленуллĕ; бравурный марш çĕкленӳллĕ марш.

бурливый

прил. шавлă, кĕрлевлĕ; шарлак; бурливая река шарлак шыв.

бурный

прил. 1. (с бурями) тăвăллă, çил-тăвăллă, асар-писĕр; бурная погода çил-тăвăллă çанталăк;2. (бушующий) шавлă, кĕрлек, хумханчăк, кăра; бурное море хумханчăк тинĕс; 3. вăйлă, хăватлă, тăвăллă; бурные аплодисменты тăвăллăн алă çупни.

гремучий

прил. кĕрлевлĕ, янăравлă, кĕрлесе тăракан, шавлă, чăнкăрти; ◇ гремучий газ см. газ; гремучая змея чашкăракан çĕлен.

гулкий

прил. янравлă, шавлă, кĕрлевлĕ; гулкие голоса янравлă сасăсем.

гульба

ж. прост. ĕçкĕ, шавлă ĕçкĕ.

гурьба

ж. разг. ушкăн, эртел, эшкер; шумная гурьба ребятишек ачасен шавлă ушкăнĕ; ходить гурьбой ушкăнпа çӳре.

конфликтный

прил. конфликт ⸗ĕ [⸗и]; конфликтлă, хирĕçӳллĕ, тавлă; конфликтная комиссия конфликт комиссийĕ.

крикливый

прил. 1. (любящий кричать) кăшкăрашакан, çухăрашакан (çын); 2. (резкий — о голосе) кăшкăрашуллă, çухăрашуллă (сасо); крикливая брань кăшкăрса вăрçни; 3. (шумный) шавлă; 4. перен. (бросающийся в глаза) сăпайсăр, ялкăшакан.

кутёж

м. вăйлă ĕçкĕ, шавлă ĕçкĕ-çикĕ.

многоголосый

прил. 1. нумай саслă, шавлă; многоголосая толпа шавлă ушкăн; 2. муз. темиçе сасăллă, темиçе сасăпа юрлакан (хор).

помпа

ж. (показная пышность) каппайлăх, шав; встретить с помпой шавлă кĕтсе ил.

спорный

прил. тавлă, тавлашуллă, хирĕçӳллĕ.

трескучий

прил. 1. шартлатакан, шатăрти; 2. перен. (высокопарный) янăравлă, шавлă, пушă; трескучая фраза пушă сăмах; трескучий мороз шартлама сивĕ.

шумливый

прил. шавлă, шавлакан, кĕрлекен, çуйхашакан; шумливые дети çуйхашакан ача-пăча; шумливая река кĕрлекен юханшыв.

шумный

прил. шавлă, шăв-шавлă; шумная компания шавлă ушкăн; шумная улица шавлă урам; ◇ шумные согласные лингв. шавлă хупă сасăсем.

шумовой

прил. шавлă; шумовой оркестр шавлă оркестр; шумовое оформление спектакля спектакльри шăв-шава йĕркелесси.

Социаллӑ сӑмахлӑхӑн вырӑсла-чӑвашла словарӗ (2004)

заслуга

тавлăх, тавлă ĕç, тава тивĕçлĕх; заслуга перед Родиной Тăван çĕршыв умĕнчи тавлă ĕçсем

конфликтный

1. хиреçӳлле; конфликтная ситуация хирĕçӳллĕ лару-тăру 2. хирĕçӳ -ĕ; конфликтная комиссия хирĕçӳ комиссийĕ (тавлă ĕçсене пăхаканни)

полемический

тавлă, тавлашуллă; полемическая статья тавлă статья (кама та пулин хирĕçлесе çырни)

спорный

тавлă, тавлашуллă; спорное дело тавлашуллă ĕç; спорное наследство тавлă еткер

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

тав

уст. «спор», «тяжба»; тавлă «спорный»; КБ давы «претензия», «иск»; Замахш., уйг., туркм., тур. дава «тяжба», кумык. дав «война», узб. даво, кирг. доо, тат. дay «иск», тяжба», «спор»; азерб. дава, башк. дay «ссора», «драка», «спор», «тяжба»; туркм., ног. дывалы, казах., тат. даулы «спорный» (вопрос). Заимствовано из араб.: ср. перс. (дӓва) «иск», «спор», «жалоба», «тяжба», «притязание».

Чăвашла-вырăсла фразеологи словарĕ

Шăпа яр

Шăпа яр [тыт] кидать [бросать] / кинуть [броситъ] жребий.
Авалхи йăлапа сунар вырăнĕсене шăпа ярса йышăнăпăр. М. Кипек. Атьăр, шăпа ярар. Камăн хаçат илсе каймалла? А. Артемьев. Пирĕн пĕр-пĕр шавлă халăх Шăпасем яма тухсан, Илчĕ çĕр нумай ят тăрăх Тукасри Митти пуян. Я. Ухсай. Якур, Тарас, Митя кил хушшине мечĕкпе выляма тухрĕç, лапта калекĕпе шăпа тытрĕç. П. Можаров.

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

дискотека

п.с. Çамрăксем ятарлă вырăна пухăнса, кĕвĕ ярса ташлани; ташă каçĕ. Вокалпа инструментсен ансамблĕсемпе дискотекăсем пирки те каласа хăварас килет //Я-в, 1985, 1 /, 2 с. В. Станьял тĕрлĕ мероприятисем сĕнет, ... вĕрентӳрен пуçласа юрă-ташă, дискотека, фестивальсем таранах. Х-р, 10.12.1996, 3 с. Кашни кунах, хĕрпе каччă пек, клуба, дискотекăсене каяттăмăрччĕ. Вăл дискотекăна ертсе пыратчĕ. ÇХ, 1999, 3 /, 10 с. Çур çĕр иртни пĕр сехетченех шавласа кĕрлет дискотека. ПÇ, 2.09.2000, 4 с. — шавлă дискотека (ÇХ, 1997, 50 /, 8 с.); чăваш дискотеки (К-н, 2001, 20 /, 8 с.); — дискотека ирттер (ÇХ, 1998, 46 /, 5 с.); дискотекăра паллаш (ÇХ, 1998, 47 /, 8 с.); дискотекăна чĕн (ТА, 2002, 5 /, 16 с.).

инаугураци

ç.с. Суйлавра çĕнтернĕ президент е кĕпĕрнаттăр ĕçе пуçăннă кун ирттерекен официаллă йăла-йĕрке (ĕнентерӳ хутне илни, тупа туни т.ыт. те). Депутатсем Чăваш Республикин пĕрремĕш Президенчĕ Н.Федоров ĕçе официаллă йĕркепе пуçăннă ятпа ирттернĕ инаугураци церемонине хутшăнчĕç. Х-р, 22.01.1994, 2 с. ЧР Президенчĕ Н.Федоров ĕçе тытăнассипе çыхăннă чаплă церемони иртрĕ. Ăна инаугураци теççĕ. Т-ш, 1998, 3 /, 1 с. Должноçа кĕнĕ ятпа ирттерекен шавлă ĕçкĕ-çикĕ (халь ăна «инаугураци» теççĕ). Ар, 2001, 6 /, 1 с. Мускав облаç кĕпĕрнаттăрĕн Б.Громовăн инаугурацийĕ. ÇХ, 2000, 5 /, 2 с.

Çавăн пекех пăхăр:

Тавик тавлă Тавлă çĕр Тавлă хир « тавлă-шавлă » тавлăк тавлăклăх тавлăн тавлăх тавла