Шырав: вăрçă

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

война

военный
военное
граждан вăрçи — гражданская война
империализм вăрçи — империалистическая война
сивĕ вăрçă — холодная война
тăван çĕршывăн аслă вăрçи — великая отечественная война
термоядерлă вăрçă — термоядерная война
тĕнче вăрçи — мировая война
вăрçă бази — военная база
вăрçă блокĕ — военный блок
вăрçă техники — военная техника
вăрçă хатĕрĕсем — военное снаряжение
вăрçă хыççăнхи тапхăр — послевоенный период
вăрçă чухнехилле йĕрке — военное положение
вăрçăпа промышленность комплексĕ — военно-промышленный комплекс, ВПК
вăрçа кай — идти на войну
вăрçă пуçар — начинать войну

2.
бой, битва
вăрçă хирĕнче — на поле битвы
вăрçа кĕр — вступить в бой

3.
восстание, бунт
хресчен вăрçи — крестьянское восстание

4.
ссора, драка, скандал
Килйыш вăрçине ют çын ан хутшăнтăр. — посл. В семейную ссору чужому нечего вмешиваться.

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

драка, борьба, ссора
война
брань
ругань
вăйлă вăрçă — сеча
çакăнта вăйлă вăрçă —
вăрç — воевать
вăрçни аван мар — ссориться не хорошо
вăрçă тăр — стоять наготове к войне
пирĕнпе вăрçсан — браниться
вăрçса (йăтлаçса) чарăнчĕ — набранился
вăрçса пурăнни, лайăх пурăнманни, килĕшӳ çукки — нелады

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

война; ссора, драка, скандал. Сĕт-к. Яппони вăр-çинче (в японскую войну) пирĕн ялти Ваçок Емеленĕ ним сас-чусăр (= сас-чĕвĕсĕр) çохальчĕ (пропал без вести). Изамб. Т. Çапла туя пĕр вăрçăсăр-мĕнсĕр (без всякого скандала), пит илемлĕ, ташласа, юрласа ирттертĕмĕр. Чăв. й. пур. 11. Килте вăрçă тăвас мар, тесе (чтобы не было ссоры). Б. Илгыши. Вăрçăна кил. Туй. Хĕр çумми укçи хĕрĕх пус, теççĕ; укçа сахал парсассăн, вăрçă хусканат (начинается ссора). N. Вăрçă пуçлансан, çурăм-пуç çăлтăрĕ (Венера) çухалнăччĕ; халĕ çурăм-пуç çăлтăрĕ туха пуçларĕ, вăрçă час чарĕнĕ(= чарăнĕ), теççĕ. Орау. Вăрçă хыçĕнчен тырă лайăх пулакан халь, теççĕ чăвашсем. После войны будет хороший урожай ржи, говорят чуваши.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

сугыш

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «война», «битва», «бой»; 2. «драка», «ссора»; др. тюрк., чаг., уйг., узб., туркм., кирг., карач. уруш, АФТ, азерб. вуруш, казах., к. калп. урыс «битва», «сражение», «драка», «ссора»; ног. урыс «бой», алт. И уруш «драка». Образовано с помощью аффикса -ă от глагола вăрç по образцу нас «переходить» — каçă «мостки», «переход»; тап «давить» — maпă «капкан» и др.

Çавăн пекех пăхăр:

вăрăнчăк вăрç вăрç тăр вăрç-тивĕç « вăрçă » вăрçă вăрç вăрçă кăлар вăрçă ту вăрçă халăхĕ вăрçă ятлаçă