Шырав: вĕре

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
кипеть
вĕреме кĕр — закипать
вĕреме кĕрт — довести до кипения
вĕресе пĕт — выкипеть
вĕресе тăкăн — убегать, литься через край при кипении
Сĕм вăрманта сĕт вĕрет. (Кăткă тĕми). — загадка В дремучем лесу кипит молоко. (Муравейник).

2.
бить, клокотать (напр. об источнике)
çăлкуç вĕресе тухать — бьет родник

3.
кишеть, сновать
урамра халăх вĕрет — на улице снует народ

4. перен.
кипеть, кипятиться, горячиться
злиться
çилĕ вĕресе килнĕ чух — в порыве гнева

5. перен.
кипеть, разгораться, быть в разгаре
ĕç вĕресе тăрать — работа так и кипит

◊
ăшчик вĕрет — на душе неспокойно

II.
вĕре çĕлен — фольк. дракон, огнедышащий змей

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_вэ̆_рэ), кипеть. К.-Кушки. Яшки вĕрет-и? Кипит ли похлебка-то? Ib. Шыв темĕскер час вĕреме кĕреймерĕ. Вода что-то долго не закипает. N. Шыв вĕресе пĕтнĕ (выкипела). Ала 10°. Кăшт тăхтасассăн, сăмовар вĕрерĕ, тет. Немного погодя, самовар скипел (в Якейк. тоже «вĕрерĕ»). СТИК. Шăршлă шывăн шăрши вĕресе тухат (уничтожается кипячением). Изамб. Т. Хуран вĕреме кĕрсен... (когда закипит). || В переносном знач. Сир. 146. Манăн ăшăм-чиккĕм пĕр май вĕресе тăрать (беспокоюсь). Полтава 54. Вĕри шыв пек тулхăрса, вăл ĕç вĕрет (работа кипит) халь ĕнтĕ. || О роднике. Г. Т. Тимоф. Çăл-куçĕ вĕресе тăрать. Родник клокочет. Хыпар № 28, 1906. Ту аяккинче вĕресе юхса тухакан çăл патĕнче лашасене, тăварса, курăк çине ятăмăр. КАЯ. Вăл кӳлĕ панче пĕр вĕресе тухакан çăл пур. || Кишеть. Шел. II. 28. Ак Шупашкар халăхĕ тухать каçпа пульвара... параçниксем пулсассăн, чисти хурт пек вĕреççĕ. Шел. 18. Кĕмĕл тĕслĕ шывсенче хурт пек пулă вĕреччĕ (= вĕрет-чĕ).

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

кайнарга

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«кипеть»; ср. ст. слав, вьрети «бить ключом», «бурлить», «кипеть». Н. Я. Марр сближал это слово с армянским варел «кипеть».

Чӑвашла топонимсен онлайн словарӗ

Тăвай районĕнчи юханшыв.

Çавăн пекех пăхăр:

вĕрĕлсе ӳк вĕрĕлтер вĕрĕлтет вĕрвитса « вĕре » вĕре çăл вĕре-çĕлен вĕре-çĕленлĕ чир вĕрекен çăл вĕрекен кӳлĕ