Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
погружаться во что-л., вязнуть
машина юр çине путса ларнă — машина завязла в снегу
ура пылчăка путать — ноги вязнут в грязи

2.
тонуть
шыва пут — тонуть в воде
йывăç шывра путмасть — дерево в воде не тонет
путса ан — затонуть
путса вил — утонуть
ăна путакансене çăлнăшăн медаль панă — ему дали медаль за спасение утопающих
Шыва путакан улăм пĕрчинчен ярса тытать. — погов. Утопающий за соломинку хватается.

3.
вваливаться, западать, становиться впалым
куçĕ путса кĕнĕ — у него глаза ввалились

4.
зарастать, покрываться чем-л.
курăк ăшне пут — зарасти травой
кăшман çум ăшне путнă — сорняки заглушили свеклу, свекла покрыта сорняками

5. перен.
погружаться, уходить во что-л.
хут ăшне пут — утонуть в бумагах
ыйха пут — погрузиться в сон
вăл тарăн шухăша путнă — он погрузился в глубокое раздумье

6. перен.
исчезать
деваться, проваливаться прост.
ăçта кайса путрăн? — куда ты запропастился?

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

тонуть, вязнуть
путар — топить
шыва путар — топить в воду
путăк — углубление
çул çинче путăк — на дороге углубление

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

польза, выгода (от русск. путь). Фин. Çĕнĕ-çĕре каякан çын унта кайнипе тем пит пут курса лармасть пусан та...

, пот, , подр. треску лопающейся скорлупы. N. Эпĕ матякне (яйцо) вучаха хутăм; пут! терĕ, пат! терĕ, Патĕр-ялне кĕрех кайрĕ. N. Пот! шытрĕ. || Подр. звуку падающей капли. Шорк. Шолтра томла пот-пот! томлать. || Подр. мгновенному и отрывистому движению. N. Çол çăлтăрĕ (виçĕ-туат, çăлтăр, тӳрех каят пот, пот, пот! чăсăкăн). Б. Олг. Çăмăл кайăк пот, тăрса каят анчах. См. вăрт. Шорк. Пĕр пысăк пачашка пот! сиксе тохнă (выскочил большой волдырь). || В удвоении означает: пятнами. Пшкрт. Пот-пот шорăллă, с белыми пятнами.

, пот, тонуть; погружаться; вязнуть. Изамб. Т. Унтан вара салми путиччен вĕретеççĕ. Альш. Хăшĕнче пулă тытаççĕ, хăшĕ (озера) ахаль кăна шывланса путса-йӳçсе выртаççĕ. Янтик. † Ĕнтĕ шур юр çăвать, пушмак путать. N. Кашни кун темиçе пăру путса ларатчĕ, ĕнесем те путкалатчĕç. N. Унта юшкан пĕр аршăн путатчĕ. N. Сăрана путса вилнĕ. Утонул в пиве; ТХКА. Унăн тăпри пĕтĕмпех путса аннă, те лайăх таптаса тултарман шăтăкне. Ăна та купаласа хăвартăм. Баран. 43. Йытти (упомянутая) вуннă-вунпĕр сиксенех юр çине путса ларать. Илебар. Ку мĕншĕн путмас-ши? тесе пĕшкĕнсе пăхрĕ, тет. Альш. Анчах çуркуннесенче вăл кӳлĕсенĕн тĕпĕсем (места бывших озер) путакан пулаççĕ. N. Кĕсем Атăла путса вилнĕ, тет. Орау. Эрекене путса вилчĕ. К.-Кушки. † Путса-шăтса лармашкăн, ытах çук çын ачи мар. Шел. 52. Сутуçисем хăвăртах укçа çине путаççĕ. Кĕвĕсем. Элшел хĕрĕ ӳсет-çке, кĕмĕл айне путат-çке. Мертлĕ хĕрĕ ӳсет-çке, тăхлан айне путат-çке. || В перен. знач. Кан. Киле çитрĕм те, шухăша путрăм (погрузился в думы). || Ввалиться; образовать ямочки. ЧС. Пĕтĕмпе куçĕсем путса анчĕç. Полтава 44. Путса ларнă ват куçа... N. Пит-çăмарти путса кĕрет кулнă чух. При улыбке на щеках появляются ямочки. Скотолеч. 32. Çав шатрасем (оспины) хăмпă пек хăпарса каяççĕ те, тăррисем путса тăраççĕ. || Проваливаться. Орау. Çӳреме çук ĕнтĕ халь, çул путать, аран-аран аштарса çитрĕм (весною). || Провалиться, деться. Орау. Таçта кайса путрĕ ĕнтĕ. Куда-то ушел и не идет, «провалился». Пустел. Кайрĕ те путрĕ. Ушел и запропал. || Быть заглушенным. Капк. Хĕлип кĕçĕ айне путнă, ăна та хăварас мар. Яргуньк. Улми (картофель) çом айне потнă (заглушен сорной травой). Ск. и пред. 102. Çула пулсан, çав çуртсем йывăç ăшĕнче путаççĕ.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

батырга

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«погружаться» (в воду), «тонуть», «вязнуть»; путар «погружать», «топить», «утопить»; др. тюрк., КБ., Рабг., чаг., азерб., туркм., тур., кирг., казах., к. калп.,- ног., ойр., тат., башк. бат, узб. бот, уйг. пат «погружаться», «тонуть»; МК, Замахш. батур, тур., тат., казах., к. калп. батыр, узб. ботир, уйг. патур «погружать», «топить»; «вдавливать».

Çавăн пекех пăхăр: