Шырав: атьăк - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(Ад’ы̆к), nom. pr. viri, личн. имя мужч. Орау.

(ад’ы̆к Iеg. еssе vid.), vox ign., in aenigmate inventa, слово неизв. значения, встречающееся в загадке. Собр. З61. Атьăк пăтьăк ури чалăш. (Пыйтă). Ад’ы̆к-пы̆д’ы̆к, кривые ноги. (Загадка: вошь, pediculus). V. Атиккĕм. Так как вторая часть речения атьăк-пăтьăк, очевидно, намекает на сущ. пыйтă, пăйтă, пытьă «вошь», где т, ть произносятся звонко, то едва ли можно сомневаться в том, что одиночное «ть» этой части написано вполне правильно и не является ошибочным написанием вм. «тьть». Отсюда я заключаю и о правильности начертания одиночного «ть» в первой части слова, так как в чув. двойных словах, обе части которых схожи по звуковому составу, наблюдается одинаковость количества средней согласной как в той, так и в другой части (ср. кукар-макăр, коккăр-маккăр, асар-писер, хăппăл-хаппăл).

(а_ды̆к), vox, qua olim simia manus suas appellasse traditur, ручка, ручонка (слово, которре, по преданню, некогда употребила обезьяна). Череп. Юк-ел кĕтĕвĕнчи лашасене упăте утланса çӳресе ывăнтарнă, хăй ялан та пĕр лашана утланса çӳренĕ. Хуçи лаши çурăмне тикĕт сĕрсе янă. Упăте утланнă та, кучĕ çыпăççа ларнă. Туртăнат, аллипе пусса, çĕкленет — алли çыпăçат; кучĕ çине ларса, аллине туртат — кучĕ çыпăçат. Вăл вара каланă: атьăкки хăпат — кутьăкки çыпăçат, кутьăкки хăпат — атьăкки çыпăçат, тенĕ. Çапла лаша упăтене ялах исе пынă. Ăна вара пуш пурана хупса çунтарнă. Вăл, вĕсене ылханса, кăшкăрнă: Юк-ел юхăнтăр, Пухтел пухăнтăр! тенĕ. Çавăнта Юк-ел ялĕ пĕртте ӳсмес, Пухтел ялан ӳссе пырат, теççĕ.

Çавăн пекех пăхăр:

Атулла атӳк атча карчăкĕ атча пуçлă « атьăк » атьăр атьа атьсемĕр атьсемри атьтьо