Шырав: йӳн - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(jӳн', Пшкрт jӧ_н), венец (избы), т. е. ряд бревен в срубе. НАК. Пӳрт лартнă чухне, вĕсем никĕсне чипер вырнаçтарса лартса, çӳлелле вишшер (= виçшер) йӳн (пĕрене) хурсассăн... (Никĕс пăтти). Питушк. Миçе йӳн пурарăн? Ты сколько венцов срубил? || Звено забора между двумя столбами. См. тăрăх. Сёт-к. Пĕр йӳн карта сӳтмелле — кĕлте кӳртме тӳр çол полма. Ib. Икĕ йопа хошшинчи пĕр йӳн полать.

(jӳн', Пшкрт jӧ_н), дешевый. Т. Григорьева. Йӳн тавар йӳнеçтерет, юрлă укçине пĕтерет, теççĕ. (Послов.). Собр. Йӳн хак юн çĕтерет, теççĕ (искажение?). Сборн. по мед. Ача пăхакан çурта ясли тума пит йӳн ӳкет (обойдется очень дешево). НТЧ. Сутлăх тавара хакне пар, илессине йӳне илме пар. (Из моления хĕрт-сурт'у). Юрк. Тиекĕ ĕçекен çын пулнă та, çав пиркепе кун патне пит йӳне (за дешевую плату) кĕрĕшнĕ. К.-Кушки. Йӳнтерех, дешевле. Коракыш. Пăрак (пăртак?) йӳнерех панă та (дешево отдали), эппин юрăçке (sic!). Кан. 1927, № 210. Пӳрт пĕренисене те çав йĕркепех йӳне илтĕм. И бревна для сруба купил по той же причине дешево. Юрк. Çĕнĕ тĕне кĕнĕ çынни те: çуртисемшĕн мĕшĕн пит хаклă ыйтатăн?! Тăрсан, тăрсан йӳнерехе те парăн (отдашь подешевле). Курăн, авă, чиркӳре çынсем вăл тери нумайăх та мар халĕ! тет, калле чакса. || Предлог. Пшкрт. _мэ̆_нлӓ п^¬олзан-да, jӧ_н тобас он-батн'а _кэ̆_рмӓ. Чтобы зайти к нему надо найти какой-нибудь предлог. || Толк. Пшкрт. с'ары̆нды̆м-с'ары̆нды̆м (ходил, ходил), н'и_м jӧ_н-дӓ с'ок (никакого толку нет).

(jӳн'), бодрость, крепость, сила (духа), здравомыслие. Сред. Юм. Йӳнĕ пĕтнĕ = йӳтенĕ. || Сред. Юм. Йӳнĕ пĕтнĕ. Он уже лыка не вяжет (о пьяном). || Пригожество, decus. К.-Кушки. † Йыснаçăмах Иван пур, çӳçе-пуçĕ йӳнĕ çук: вилнĕ чавка тĕкĕ пек. Альш. † Тути-çăварĕ йӳнĕ (scr. йунĕ) çук: çĕпре кăкшăм çăварĕ пек. Стюх. † Алли-ури йӳни çук, катăркасăн тăрри пек (о женихе).

Çавăн пекех пăхăр:

йӳли йӳллĕ йӳлле йӳлтĕк « йӳн » йӳнĕ йӳнĕлĕх йӳнĕпе йӳнат йӳне