Шырав: кĕле - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_кэ̆л'э), пятка. К.-Кушки. Ст. Дув. † Хамăр аккасене ăçтан паллар! — пушмакĕсем çӳлĕ кĕлелĕ (вот по чему можно их узнать). Бур. † Йĕс кĕлелĕ аттăр пур, такăрлатăр çул çине. Кан. Урана та çыхрĕç, алла та çыхрĕç, пуçа та кĕле хучĕç, ниçта пăркаланма çук.

(_кэ̆л'э, к'э̆л'э), просить, клянчить. N. Вăлсем мана кĕлеме ярĕç (нищенствовать). N. Мĕн кĕлетĕн (сколько просишь за) сысная? N. Эпĕ санран ытлашши кĕлеместĕп. Ст. Чек. Мĕнтен кĕленĕ (ытнă), çавна пар; мĕнтен хăранă, унтан сыхла. (Ӳчӳк туни). Б. Олг. Пăрçа çăнăх (-х) полтинник (русское произн.) кĕлеччĕ. Хытăрах кĕлешшессĕн (если бы еще поторговаться), çичĕ пуссăр (за 48 коп.) параччĕ полĕ. Пăтăн (пŏдŏн) исессĕн, каярах та (еще дешевле) параччĕ полĕ. || Молиться. Н. Шинкусы. Пăттисем, какаесем пиçсессĕн, каллах выльăхсене силлентернĕ чух кĕл тăвакан кĕлле кĕлеççĕ. См. кĕл. || Хотеть, желать. Изамб. Т. Эп çавăнта кайма кĕленеччĕ те, каяймарăм. Ib. Кĕлеместĕр. Не желаете. Полтава 50. Пĕрре сана юратса, ĕмĕрлĕхе юратса, пĕр ырлăха кĕлерĕм. ТММ. Сăмси туртмасть — кăмăлĕ кĕлемест. N. Эпĕ тӳрре тухассине кĕлекенсем хĕпĕртесе савăнччăр. N. Эпир те вĕсем кĕленĕ пек, усала кĕлекен кăмăллă пуласран, çавсем пирĕншĕн пулнă паллăсем. N. Чун мĕн кĕленине ĕçсе-çисе, савăнса пурăнатчĕç. См. кĕлен.

(к'э̆л'э), запорка, запор, задвижка. Зап. ВНО. Алăк кĕли, хапха кĕли. Кĕле — запор. Ib. Алăкне кĕлепе кĕлеленĕ. Икково. Кĕле яр, кĕле хор. Запри запором. Тюрл. Кĕле — деревянная задвижка (алăк кĕли, çенĕх кĕли). Перев. Кĕлине çĕкле, хĕрĕм! Ск. и пред. 56. Алăка кĕле хунă вăл. На одном рис. кĕле — горизонтальная, задвижка, которая ходит в двух скобах, из коих одна вбита в косяк, а другая, с той же стороны, в стену.

Çавăн пекех пăхăр:

кĕлĕнче Кĕлĕсе пăхса çӳрекен кĕлĕшлен Кĕлбану « кĕле » Кĕлеçе кĕлевçĕ кĕлевĕç кĕлевĕçле Кĕлекасси