Шырав: çава

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

коса
вырăсла çава — русская коса (разновидность косы)
çава аври — косовище
çава кăпăлĕ — часть косы, прикрепляемая к косовищу
çава тăпси — пятка косы
çава кĕлли — пятка косы
çава савăлĕ — клинышек для закрепления косовища
çава пастарĕ — клинышек для закрепления косовища
çава сăмси — яосок косы
çава тытки — поперечная ручка на косовище
çава çап — точить косу (брусочком)
çава лапаткала — точить косу (брусочком)
çава тупта — отбивать косу
çавапа çул — косить косой
улăхра çава сасси ян та ян каять — на лугу так и звенят косы
яштак юман кутĕнче çава касми курăк пур — фольк. под стройным дубом трава растет так густо, что ее не берет коса

◊
çава çĕççи — тонкий нож (из лезвия косы)

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

коса

◊ çава хуçăкĕ — скребок
çава хуçăкĕ тупрăм — нашел скребок

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(с'ава), коса. N. † Сирĕн çавăр çуталĕ, манăн çава тутăхĕ. (Хĕр йĕрри?). Н. Якушк. † Çави тăпси епле чăтат-ши? N. Çак çĕр чĕтретсе перекен тупăсем çынсене çава айĕнчи пек йăвантарать. ЧII. Çава витмест, не берет коса. Чертаг. Çава çĕççи (пекки), нож, сделанный из косы. Сред. Юм. Çава аври кăвапи тесе çава аврин варĕнче (на середине косовища) алпа тытмаллине калаççĕ. Ib. Çава постаркăçĕ тесе çава ôнкипе тăхăнтарса посарса хоракан çӳхе патака калаççĕ. Ib. Çава тăпсине аври çôмне кӳртсе лартсан, ôнкăпа пôсарса хораççĕ, çав ôнка çава ôнки (кольцо) теççĕ. Якейк. Çава кĕлли, пятка косы. Ib. Çава пастар (п̚астар') — çава онки тытса тăракан йăвăç япала. Ib. Çава сăмси, носок косы. Ib. Çава онки — пастара тытса тăракан онкă (кольцо, которое придерживает клин косы). Чертаг. Çава аври, çава кăвапи (поперечина на косовище; за нее берутся правой рукой); пастарĕ (пластинка у пятки: лăканма памасть), çава кĕлли (пятка). Çава шулап (-_п), обух (спинка, хребет) косы. У др. çава тӳртĕш. Шумерля, КС. Çава чĕми (ч'э̆_ми), маленький загибчик (шпенек) на пятке косы. Изамб. Т., Тюрл. Çава тăпси (т̚ы̆пси^ы), пятка косы. КС. Çава тӳрчĕ, обух, тыл косы. Чутеево. Çава тытхи, поперечная ручка косы (на косовище: у др. çава кăвапи). Моркар. Çава тăпси, место соединения косы с кăпăлĕ; çава кăпăлĕ, часть косы прикрепляемая к черену; çава тăрши (чит.: тăршши?), обух. Кăпăл тесе çаван аври çăмĕнче çыпçăнса тăракан пайне калаççĕ.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

чалгы

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«коса» (с.-х. орудие); казах., к. калп., ног. шалгы, уйг. чалга, узб. чалғи, хак. сапхы, алт. В чапкы, чалгы, башк. салгы, тат. чалгы «коса». Одни из этих форм происходят от др. тюрк. глагола йол «дёргать», «выдёргивать», другие — от уйг. чап, тат. чаб «косить»; см. çăл; мар. сава из чув. (Rӓsӓnen. TLT 185); ср. осет. цэвэғ «коса».

Çавăн пекех пăхăр:

çавăт çавăтăн çавăттар çавăш « çава » çава çап çава вырăсĕ çава хуçăкĕ Çавал Çавал шывĕ