Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
нитка, нить, пряжа

нитяный
арланă çип — пряжа
йĕтĕн çиппи — льняная пряжа
капрон çиппи — капроновые нитки
кĕр çиппи — нитки для нитченок
кумă çиппи — нити основы
мулине çиппи — нитки мулине
пасар çиппи —  фабричные нитки
пурçăн çип — шелковые нитки
пушкар çиппи — шпулечные нитки
синтетика çип — синтетическая пряжа
çăм çиппи — шерстяная пряжа
çĕлен çип — суровая нитка
ураççи çиппи, урлă çип — нитки для утка
шăрчăк çиппи — нитки в мотке
çип перчи — нитка, ниточка, нить
çип çăмхи — клубок ниток
çип ури — моток ниток
çип хутăрĕ — мотушка ниток
çип чăлха — нитяные чулки
йĕппе çип пек — как иголка с ниткой (неразлучны)
çип арла — прясть пряжу
çип арлакан хапрăк — прядильная фабрика
çип пĕвет — окрашивать пряжу
çип пăтла — лощить пряжу (чтобы сделать ее скользкой при тканье)
çиппе туртса тух — сметать на живую нитку
Çинçе çипрен çăмха пулать. — погов. И из тонкой нити образуется клубок.
Çип ăçта çинçе, çавăнтан татăлать. — посл. где тонко, там и рвется.

2. эл.
нить, волосок
вольфрам çип — вольфрамовая нить
электролампа çиппи çунса кайнă — волосок в электролампе перегорел

3.
шнур плотницкий (для отбивки прямой линии)
çип сап — отбить прямую линию
çип çапнă пек — совершенно прямой (букв. как пробитый шнуром)

4. перен.
нить
сăмах çиппи — нить разговора
шухăш çиппи татăлчĕ — нить размышлений прервалась

5.
усы, усики (у растений)
хăяр çиппи — усы огурцов

6. диал.
сетка, тенета
кайăк тытма çип ларт — поставить тенета на птиц

◊
вăлта çиппи — леска удочки
нерв çипписем — нервные волокна
эрешмен çиппи — паутинка
çип çĕлен — зоол. волосатик
çип çинче тытăнса тăр — висеть на ниточке, на волоске

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

нитка; шнур; сетка; кайăксене тытма çип лартнă – для ловли птиц поставил сетку; çип çăмхи – клубок; йĕтĕн çиппи кĕпи (йĕтĕн пирĕ кĕпи) – рубаха из льняного холста (из льняных ниток); кантăр çиппи кĕпи (кантăр пирĕ кĕпи) – посконная рубаха; çип çĕлен – нитчатка.

195 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(с’и_п), нитка. Шорк. Çип, нитка (род. п. çипĕн — с’и_бэ̆н’, дат. — вин çипе — с’и_бэ). Альш. Ăна (т. е. маратана) та йывăç хулăсенчен тăваççĕ, мунчаларан, çипрен мар. N. Пĕр ӳкемре тăватшар çипĕн икĕ вунна. Пĕтĕмпе пĕр ӳкемре сакăр вуннă (80 ниток). Сред. Юм. Çип, çиппĕн (çипĕн), çиппе (çипе). Ib. Эп паян ик йĕке çип арларăм; ко эрнере пôрĕ вонпилĕк йĕке арларăм. Ib. Çип кăçтан çинçе, çавăнтан таллат (= татăлать): мĕн порĕ те (всего на все) пĕр ача çиçчĕ, ô та пôлса вилсе выртрĕ (и тот помер). Ib. Çиппе (пряжу) кăмакана хăвсан, саралнă пулсан: пиçнĕ, теççĕ, саралман пулсан: пиçмен, теççĕ. ЧП. Шурă мамăк çиппи. Пус. Инки! инки! шур çип кĕпи тĕртсе пар. СТИК. Кăçал сӳс ăнмарĕ: пĕрте çипе пымаст (авăрланă чух кĕскен-кĕскен туртăнат). К.-Кушки. Çип туртса тухнă, сметано (сшито) на живую нитку (на живушку). Ib. Пиншака çип туртса тухни-ха эс? Сметал ли ты пиджак? N. Çип татма та вăй юлмас; До того обессилеешь, что не можешь перервать нитку. N. Урлă çип (при тканье — нить утока). Бгтр. Çип хывнă (сначало было написано „хунă“) чух сарă çын пырсан, çип лайăх пиçет, теççĕ; хура çын пырсассăн, лайăх пиçмеçт, теççĕ. Ягутли. Хĕрарăмсем кăнчала арлама пăрахса çип çума тытăнаççĕ. Якейк. Çип çăмхаласа пĕтертĕмĕр те-хе, комман-ха. Ib. Çип çăмхалама пуçларăмăр (кăшкар çине). Кăшкар çине çамхалаççĕ, комаççĕ, колчалаççĕ, кĕр виттĕр илеççĕ, хĕç виттĕр илеççĕ, куç хăваççĕ, тĕртеççĕ. Кищаки. Çип сарри кăларни. (Малтан çип çине вĕри шыв яраççĕ, унтан кайса кивеççĕ. Это же в Яншихове назыв. çип сурчăкĕ кăларни). Ib. Çип пĕçерни' или 'Çип хывни. Малтан кĕллĕ шывпа йĕпетеççĕ те унтан кăмакана улăм сарса, кăмакана пăрахаççĕ е чӳлмекпе лартаççĕ; сахал хутăр чухне хуранпа та пĕçереççĕ, пĕçернĕ çиппе кайран çăваççĕ. АПП. † Хамăра курайман тăшмансен, çип пек çинçе çĕртен татăлтăр. || Шнур. Альш. Çип çапнă пек тӳп-тӳрĕ лартса кайнă вăл хурăнсене (березы посажены совершенно прямыми рядами). || Отвес. Мыслец. N. Çип — тӳрĕ йĕр ӳкерекен хатĕр.

то же, что çит, çивĕт, коса.

частица образования превосходной степени от прилаг. çинçе, çинче.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

җеп

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«нитка»; азерб., узб. ип, башк. еп, тат. жеп, кумык., ног. йип, хак. чип, азерб., якут. сап «нитка»; уйг., кирг., казах., к. калп. жип «нитка»; «бечёвка», «веревка»; азерб., тур. ип, туркм. йӳп «бечёвка», «верёвка», «шнурок»; тур. иплик, туркм. йӳплӳк «нитка»; МК йиб, тефс. XII—XIII вв. йип «верёвка»; «нитка».

Çавăн пекех пăхăр: