Шырав: тĕпле

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
чинить, ремонтировать (посуду), вставлять дно
витре тĕпле — вставить дно в ведро
савăт-сапа тĕпле — чинить посуду (прохудившуюся)
катка-пичке тĕплекен — бондарь

2.
подбивать, подшивать
чинить
атă тĕпле — подбить подметки к сапогам
тĕпленĕ çăматă — подшитые валенки

3.
обшивать тесом
пӳрт çамкине тĕпле — обшить тесом фронтон дома

4.
корчевать
тунката тĕпле — корчевать пни

5.
делать что-л. основательно
проявлять серьезность, аккуратность
ĕçе тĕплесе пĕтер — довести дело до конца

6.
обследовать, исследовать
допытываться, дознаваться

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

вставлять дно (в ведра, в кадки). Изамб. Т. Витре тĕплеççĕ. Сет-к. Витре тĕплемелли пор-и? || В перен. смыс. N. Унтан кĕчĕç пӳртелле пичке тĕпне тĕплеме. || Делать чищобу, корчевать. Изамб. Т. Вăрман тĕплеççĕ. О Японии. Вăрман тĕплесе, лачакасене, шурлăхсеке типĕтсе çĕр тăваççĕ. Календ. 1907. Ĕçлеме юрăхлă çĕр тупас тесен, çав вăрмана малтан тĕплес пулать. Хурамал. Тĕплес-вăрмана тымарри мĕнĕпех çаратса илес. Сред. Юм. Тĕп тĕплеме ломсăр, вăрăм авăрлă портăсăр ан та кай, порĕ пĕр тĕплейрес çôк. || Обшить (тесом). Орау. Кĕлет пуçне хăмапа тĕпленĕ. Чертаг. Пӳрт çамкине тĕпленĕ. || Расследовать (дело); допрашивать; исследовать. КС. Лайăх тĕпле. Хорошенько расследуй дело (напр., во время кражи). N. Комиссия çĕр нушине тĕплемелле пулнă. Хорачка. Тĕплесе ит, разузнать. N. Пурне те тĕплесе çырса илчĕç. N. Лайăхрах тĕплесе çыр. || Основательно. N. Чăваш историне тĕплесе çырас пулсан, авалхи кĕнекесене нумай вуласа тухас пулать. N. Пит тĕплесе çырнă. N. Малалла тĕплесе каласа парăпăр. N. Пит ăслă, ĕçе лайăх тĕплесе тăвакан çын. || Аккуратно. N. Симун кантуртан таса укçан- вăтăр тенкĕ илчĕ. Лайăх кăна тĕплесе чикет те чуптарать килелле. || Назв, игры в козны, когда козны ставятся поперек того направления, в котором бьют. См. мĕтеçле. Изамб. Т. Мĕтеçле тĕпле вылянă чухне малтан сахисене мĕтеçсем патĕнчен пурте пĕр енне ытаççĕ, камăн сахи мĕтеçсене çывăх, ул тĕп тăват (говорит: манăн тĕп!), ыттисем сахи вырăнĕсенчен мĕтеçсене переççĕ, миçе мĕтеç юлат, пурне те тĕп тăваканни илет.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «вставлять дно»; 2. «подшивать», «подбивать (подметки)»; 3. «корчевать»; 4. «исследовать», «обследовать»; 5. «выведывать»; «разведывать»; тат., башк. тӧплә то же, что в чув., кроме 4-го значения; ойр., хак., казах. тӳпте, кирг. тӳптӧ «вставлять дно»; кроме того: в казах. «переплетать», в кирг. «исследовать». От тĕп (см.).

Çавăн пекех пăхăр:

тĕплĕмĕш тĕплĕн тĕплĕх тĕплIй « тĕпле » тĕпле-йĕрлĕ тĕплен тĕпленмен тĕплентер тĕплет