сажа, копоть
хăрăм ил — чистить трубу от сажи
хăрăм тасат — чистить трубу от сажи
хăрăмпа варалан — вымазаться в саже
хуран хăрăмĕ çунсан çанталăк пăсăлать — сажа на котле горит к ненастью (народная примета)
Хăрăма супăньпе çусан та шура пулмасть. — посл. Сажу хоть мылом мой — она белой не станет. (соотв. Черного кобеля не отмоешь добела).
(хы̆ры̆м, хŏрŏм), сажа, копоть. N. Эсĕ кăмака çинче йăваланнă çĕрте вăл парнене хăрăм кăна тăватăн. Юрк. Хăрăм пек хура хулăн пĕлĕт тухсан, çумăр пулат. Орау. Ăна астăвах тăрас пулатчĕ (о лампе), унсăрăн пĕтĕм пӳрте хăрăм тăватчĕ. Ib. Ламппăран тĕтĕм тухса япаласене пĕтĕмпе хăрăм пуснă (лампа разгорелась, на вещи нападала сажа). Сред. Юм. Хăрăм шăтăкне кайса кĕрĕ ô. По своей ловкости он куда угодно может итти. ЧС. Хĕвеланăç енчен хура хуран хăрăмĕ пек хуралса çăмăр килчĕ те, пире висталла та пулмарĕ. N. Харăм çунса тухса пушар пулнă. N. Хăрăм çунма тапратрĕ. Слакбаш. Хăрăм çăват. Во время топки черной избы (хлопья сажи). Орау. Пичĕ-куçĕ пĕтĕм хăрăм пулнă.
страшно, опасно. Начерт. 191.
имя мужч.
«сажа», «копоть»; уйг., узб., тур., карач. курум, азерб., туркм. гурум, тат. корым, башк. кором, алт. В курун, хак. хурун, казах., к. калп., ног. курым «сажа», «копоть»; С. А. Джафаров производит от гуру «сухой» (Лексика совр. азерб. яз. Автореферат докт. диссерт., 1959); см. хăр, __хăрăк__.
Çавăн пекех пăхăр:
хăрăлтăк-марăлтăк хăрăлтат хăрăлтаттар хăрăлти « хăрăм » хăрăм ил хăрăмçă хăрăмлă хăрăмла хăрăмлан