автоклав
автоклав (пысăк пусăм туса вĕрилентермелли тачă питĕрĕнекен савăт)
амфибрахи
амфибрахий (иккĕмĕш сыпăкĕ çине пусăм тивекен виçĕ сыпăклă сăвă виçи)
анапест
анапест (виççĕмĕш сыпăкĕ çине пусăм тивекен виçĕ сыпăклă сăвă виçи)
артери
артериальный
ӳпке артерийĕсем — легочные артерии
артери юнĕ — артериальная кровь
артерири пусăм — артериальное давление
атмосфера
2. физ.
атмосфера (газ пусăмне виçмелли виçе)
пусăм виçĕ атмосфера — давление равно трем атмосферам
вариантлă
вариантный
вариантлă пусăм — вариантное ударение
куçăмлăх
лингв.
подвижность
динамичность
пусăм куçăмлăхĕ — подвижность ударения
манометр
физ.
манометр (пусăм вăйне виçмелли хатĕр)
пусăм
1.
шаг
кашни пусăмрах — на каждом шагу
пĕр пусăм та ан чак — не отступать ни на шаг
пусăм
2.
давление, напор
сывлăш пусăмĕ — давление воздуха
юн пусăмĕ — мед. давление крови
пăсăн пусăм вăйĕ — сила давления пара
шыв пусăм башни — водонапорная башня
шыв пусăм машĕ — водонапорная башня
пусăм
3. лингв.
ударение
логика пусăмĕ — логическое ударение
сăмахри пусăм — словесное ударение
пусăм палли — знак ударения
пусăм ларт — ставить ударение
пусăм юлашки сыпăк çине ӳкет — ударение падает на последний слог
пусăм
4.
выводок (птенцов)
пусăм
5.
ступенька
чикмек пусăмĕ — ступень лестницы
пусăм
6.
уровень, ступень
культура çĕнĕ пусăма çĕкленчĕ — культура поднялась на новую ступень
пысăк
6.
высокий (по количеству, силе)
пысăк напряжениллĕ ток — ток высокого напряжения
пысăк пусăм — высокое давление
пысăк температура — высокая температура
пысăк тухăçлăх — высокая продуктивность
пысăк тухăçлă тырпул — высокий урожай
ударени
см. пусăм 3.
формаци
1.
ист.
формация (общество аталанăвĕнчи пусăм)
общество-экономика формацийĕ — общественно-экономическая формация
феодализм формацийĕ — феодальная формация
хорей
лит.
хорей (пусăм пĕрремĕш сыпăк çине ӳкекен икĕ сыпăклă сăвă виçи)
центрифуга
2.
центрифуга (çавăрнă пирки вăйлă пусăм туса сăнамалли аппарат)
космонавтсем центрифугăра тренировка ирттереççĕ — космонавты тренируются в центрифуге
шыв
водный, водяной
водо-
вĕрекен шыв — кипящая вода, крутой кипяток
вĕретнĕ шыв — кипяченая вода
дистиляциленĕ шыв — дистиллированная вода
ĕçме юрăхла шыв — питьевая вода
пăнтăх шыв — затхлая ьода
çăл шывĕ — 1) колодезная вода 2) ключевая, родниковая вода
тăварсăр шыв — пресная вода
тинĕс шывĕ — морская вода
чĕр шыв — сырая вода
юр шывĕ — талая вода
шыв кĕвенти — коромысло
шыв колонки — водоразборная колонка
шыв курки — ковш для воды
шыв кӳлленчĕкĕ — лужа
шыв лупашки — колдобина, яма с водой
шыв пăрăхĕ — водопроводная труба
шыв пусăм машĕ — водонапбрная башня
шыв витмен пусма — водонепроницаемая ткань
шыв ăсса кил — принести воды (напр. из колодца)
шыв вĕрет — кипятить воду
шыв газла — газировать воду
шыв яр — пропускать воду, протекать (напр. о крыше)
насуспа шыв уçла — качать воду насосом
сивĕ шывпа çăвăн — умываться холодной водой
ямб
лит.
ямб (пусăм иккĕмĕш сыпăк çине ӳкекен икĕ сыпăклă сăвă виçи)
пусăм
◊
пĕр пусăмри çынсем — сверстники, люди одного поколения
тăла пусăмĕ — уст. кусок сукна (домашней валки)
пĕр ура пусăмĕ чухлĕ — шириной в ступню
çăпата пиштĕрĕ
петельки у лаптей (по бокам). См. пӳштĕр. Шибач. Çăпата пиштĕрĕ; пиштĕрлĕ çăпата. Çăпата пусăмĕ, длина лаптя. НИП. Çăпата пусăм(ĕ).
пуканла
(-г-), назв. игры. Смольк., Юрк. См. капанла. Николаев. Пуканла. Пысăкрах ачасем вĕттисене пĕр-пĕринчен икшер пусăм лартса тухаççĕ. Лараканнисем пукансем пулаççĕ. Кашни пуканин хуралçи пулать. Пĕр çынна хăвалама хăвараççĕ. Хăвалаканни пĕр пукан хуçипе тавлашса, иккĕшĕ ик енчен чупса çаврăнаççĕ. Кам малтан чупса çаврăнса пукана тытать, çав хуçи пулать. Пукансăр çынни кӳршипе тавлашса чупать. Пуканне çухатнă çынни тата тепĕр çумĕнчи çынпа тавлашать. СТИК. Пуканла выляс. Пĕчĕкçĕ ачасене çерем çине йĕри-тавра лартса, пысăккисем йышăнса тухаççе, йĕри-тавра чупаççĕ.
пусăм
(-зы̆м-), ступень. Акул. в. † Пӳрт ум картлашки пусăмне эпир пусмасăр, кам пусас? || Шаг. Беседа. Кунта ырă ĕпир, пĕр-икĕ пусăм кайсанах пиртен усал çын та çук. || Ширина. Чутеево. Пĕр пӳрне пусăмĕ, ширина одного пальца (мера длины); ик пӳрне пӳсăмĕ. || Выводок цыплят (утят и др.) Ст. Чек. || Кусок (сукна). СТИК. Пĕр пусăм тăла, один кусок сукна. Тюрл. Пĕр посăм тăла посрăмăр.
пусма
лестница. СТИК. Пусма, лестница у здания. Кан. Ишчейккăсем пусма тăрăх улăхса анни курса ларакансене питĕ те тĕлĕнтерет. Ib. Кашни йăттăн тенĕ пекех пусма çине пусса улăхас йĕрке урăхла. N. Хăшĕ пусмасем лартса хӳме çине хăпарнă. N. Пусмана чул çурт çумне тăратрĕ те, пусма кутне ваттине тыттарчĕ; хува çӳле хăпарса карĕ. N. Пусма тăрăх чупса хăпарса (анса) карăм. Микушк. † Атăл тĕпĕнче энче закладка пур, кĕрсе илме пусми çук. (Энче, драгоценный камень, так думает автор). || Крыльцо. ЧС. Пăлтăр пусми, кĕлет пусми. Бгтр. Посма вĕçĕнче (на крыльце избы) пĕр старик ларать, тет. Изамб. Т. Унтан пусма (крыльцо) патне пыраççĕ. Альш. † Сирĕнех пусмăрсем решетке: аллăрсенче симĕс перчекке. Хурамал. † Пусма вĕçне тăрса пăхса юлăр. ЧС. Анне пӳрт пусми çинче хуйхăрса ларат. Б. Олг. Хыйматлăх çатса тохат посма вĕçне утсане, тăратат. || Ступеньки крыльца. Альш. Ку сиктерет, тет те, сразу вунă пусмана çитерет, тет. N. Пусмăрсем пустав та, эп пусаймăп. Якейк. † Ати посми йĕс посма, килмен полсан, посман полсан, сăрланă посма полаччĕ. Ма килтĕм-ши, ма посрăм-ши? || Мостки. N. † Пуян хĕрĕ калпак çăват, пусми сайра пусмашкăн. || Стремя. N. Ылттăн йĕнер, кĕмĕл пусма. Сюгал-Яуш. Тата тепре пусрăм та, ман пусма çакланса ларчĕ. || Назв. всякой материи, кроме суконных материалов. Алших. Пурçăн пусма, шелковая ткань. Альш. Пусмасем-çипсем, таканасем-касмăксем курса пăхса çӳренĕ. Ib. Пусма кĕпе пит пусать. Нижар. † Тăрăх-тăрăх хура пусма, кĕпелĕх мар, кĕштеклĕх. Сунчел. † Лапка илемне кӳрекен, хрантсус пусма мар-ши çав? Кильд. † Улача кĕпе умĕ чăн пусма. Толст. Пуканине хăй хĕрлĕ пусма татăкĕсемпе тумлантарса пĕтернĕ. Имен. Пусма, бумажная материя. Ib. Пусма кĕпе тăхăннă. Ib. Ман пĕр пусма кĕпе те çук-ха. Сред. Юм. Хĕрарăмсĕн кĕпе арки вĕçне тытакан çитсӳне (ситец) посма теççĕ. Ib. Кĕпе аркине тытма хôра пôсма илтĕм-ха. Ib. Хĕрарăмсĕм кĕпе аркине тытакан хăмаçа пôсма теççĕ. Имен. Пусма — кĕпе арки тытмалли, тĕрлĕ тавартан касса кăларса, кĕпе аркине çавăнпа тытаççĕ. Ст. Чек. Пусма (ткань), пӳрне пусăм сарлакăшĕ, кĕпе аркине тытаççĕ. Ĕлĕк мăнтăр пусмаран касса тытнă, халь тĕрлĕ тавартан касса тытаççĕ. ЧП. Улача кĕпе сар пусма — арăмсенĕн юсанĕ. Изамб. Т., Янтик. Пусма, ситец. Пухтел. Çитсăпа пусма пĕр ятах (обозначает одно и то же). || Ясли. Питушк. || Назв. рыболовной снасти. Якейк. Пусма — алтăр пек, çипрен çыхса тăваççĕ.
пус-кил
пос-кил, пус-килĕ, сосед. Пшкрт. Пос-кил, сосед. СПВВ. АП. Пус-кил, кӳршĕ. Н. Сунар. Камăн та пулин йăш (= йыш) сахал пулсан, пĕр-пĕр пус-килĕсене чĕнеççĕ. Якейк. Пос-киле йăпăрт кайса килтĕм (скоро). Ib. † Посăм-килĕм, ай, постов пек. ЙФН. Пусăм-килĕм пустав пак. Ялăм-йăшăм янтар пак. Епле уйрса (= уйăрăлса) каяс-ши? (Салтак юрри). Б. Олг. † Посăм-килĕм посто пак, ялăм-йышăм янтар пак, су полăр та, пор полăр. Сёт-к. † Посăм-килĕм постав пак, посмăрласа çӳримарăм, ман яш ĕмĕр иртсе каþ. НАК. Килти çынсенчен каймалли çук пулсан (если некому идти из своих за водкой, то...), пус килти çыннах яраççĕ.
пĕр пусăм
пĕр посăм (-зы̆м), выводок. СТИК. Пĕр пусăм чĕпĕ, выводок. || Кусок домашнего сукна, который изготовляется в один прием. N. Пĕр посăм тăла; пĕр килĕре (в ступе) поснă тăлана пĕр посăм теççĕ. | Толчение (валка) сукна в один прием. Б. Батырево. Кăçал тăлана пĕр пусăмлă кăна турăмăр (= пĕр хут кăна пусрăмăр).
катти
неизв. сл. Тайба-Т. † Катти, катти каттипе, ула лаша сиккипе, уçăм пусăм хĕррипе. Ай-хай, ача çавă пур, Кушка çулĕпе сиккипе. Кĕвĕсем. Катти, катти катипе, ула лаша сиккипе. Ай-хай ача, Татьяна, Киштек çулпе сиккипе. (Тухса кайнă хĕре мăшкăлаççĕ).
янтал
(jандал), назв. дорогих бус; по словам одного человека — янтарь. Якейк. Янтал — хаклă юшши шăрçа (один говорит ― янтарь). Зап. ВНО. † Таçти хĕрсем така пек, пирĕн ял хĕрсем янтал пек. ЙОН. † Ялăм-ялăм янтал пак, пусăм-килĕм пустав пак; тухса кĕме пĕр савăк (scr. савак). Якейк. † Ялăм-ялăм янтал пак, ятарласа çӳримарăм, ятарласа уйăрăлтăм. Сёт-к. † Ялăм-йышăм янтал пак-ччĕ, ятарласа çӳрес чох салтак турĕç, мĕн тăвас? Ним тума та ним те çок. Курм. † Ялăм-ялăм янтал пак, епле уйăрăлса каям-ши? Яргуньк. † Ялăм-йышăм янтал пак, пусăм-киршăм (sic!) пуста пак. Ала 31 † Ялăм-йышăм янтал пекч, пусăм-килĕм пустав пек. (Солд. п.)
яра
(jара), отсюда: яра пусăм.
атмосфера
сущ.жен.
1. атмосфера, сывлăш (планетăсен газ витĕмĕ); атмосфера Земли Çĕр атмосфери
2. атмосфера (газ пусăмĕн виçи); давление — пять атмосфер пусăм — пилĕк атмосфера
барометр
сущ.муж.
барометр (атмосфера пусăмне виçмелли хатĕр); ртутный барометр ртутьлĕ барометр; барометр падает барометр пусăм пĕчĕкленнине кăтартать
давление
сущ.сред.
1. пусу, хĕсӳ, пусăм; пусни, хĕсни; атмосферное давление атмосфера пусăмĕ; повышение кровяного давления юн пусăмĕ ӳсни
2. (син. принуждение) хĕсĕрлев, пусахлу; хĕсĕрлени, пусахлани; оказывать давление пусахла ♦ под давлением обстоятельств лару-тăрăва кура
доктор
сущ.муж., множ. доктора
1. (син. врач) тухтăр; вызвать доктора на дом киле тухтăр чĕнтер
2. доктор наук ăслăлăх докторĕ (ăслăлăхри аслă пусăм); доктор исторических наук истори ăслăлăхĕсен докторĕ
империализм
сущ.муж.
империализм (капитализм аталанăвĕнчи юлашки пусăм)
инстанция
сущ.жен.
инстанци, сыпăк, пусăм (тытăм е суд органĕсен системинче); высшая инстанция аслă инстанци; суд первой инстанции пĕрремĕш сыпăкри суд
кандидат
сущ.муж., кандидатка жен.
1. кандидат (суйлама тăратнă çын); кандидат в президенты президента суйлама тăратнă çын
2. чего кандидат (ăслăлăхри кĕçĕн пусăм); кандидат исторических наук истори ăслăлăхĕсен кандидачĕ
мастер
сущ.муж., множ. мастера, мастерица жен.
1. ăста, ăстаçă, маçтăр; мастер столярного дела сĕтел-пукан ăсти; Катя — мастерица вышивать Катя — тĕрĕ ăсти
2. мастер (производствири специалист); сменный мастер смена мастерĕ
3. мастер (спортри пусăм); мастер спорта по лыжам спорт мастерĕ — йĕлтĕрçĕ; кандидат в мастера спорта спорт мастерĕн кандидачĕ ♦ мастер на все руки пур ĕçе те ăста
место
сущ.сред.; множ. места
1. вырăн, çĕр, тĕл; хутлăх; открытое место уçă вырăн; положить вещь на место япалана вырăнне хур
2. (син. должность) вырăн, ĕç; вакантное место пушă вырăн (ĕçре)
3. пусăм, вырăн; занять первое место в соревновании ăмăртура пĕрремĕш вырăн йышăн
4. местами в знач. нареч. (син. кое-где) вырăн-вырăн, тĕл-тĕл; местами пройдут дожди вырăн-вырăн çумăр çуса иртет ♦ место в вагоне вагонти вырăн; сказать к месту вырăнлă кала; на местах вырăнсенче (центртан инçетре)
падать
глаг. несов.
1. ӳк, йăван, тӳн; такăн, татăлса ан; яблоки падают с дерева пан улми йывăç çинчен тăкăнать; я падаю от усталости ывăннипе ураран ӳкетĕп
2. 1 и 2 л. не употр. (ст. приходиться) тив, кил, ӳк, тиен, тӳр кил; ударение падает на первый слог слова пусăм сăмахăн пĕрремĕш сыпăкне ӳкет; главная нагрузка падает на нас тĕп ĕç пире тиенет
3. 1 и 2 л. не употр. чак, катăл, пĕчĕклен; цены падают хаксем чакса пыраççĕ ♦ снег падает хлопьями лапка-лапка юр çăвать; скот падает выльăх вилсе пырать; настроение падает кăмăл пăсăлать; волосы падают çӳç тăкăнать; падающая звезда ӳкекен çăлтăр, метеор
предел
сущ.муж.
1. (син. рубеж, граница) чикĕ; пределы области область чиккисем; за пределами отечества чикĕ леш енче
2. çӳлти пусăм, чикĕ; предел скорости чи пысăк хăвăртлах; предел моих желаний манăн чи пысăк ĕмĕт; силы на пределе вăй пĕтсе пырать
ударение
сущ.сред.
пусăм; ударение на первом слоге пусăм пĕрремĕш сыпăка тивет
чин
сущ.муж., множ. чины
чин (хĕсметри пусăм, ăна тивĕçлĕ ят); офицерский чин офицер чинĕ
этап
сущ.муж. (син. стадия)
тапхăр, пусăм; этапы развития страны çĕршыв аталанăвĕн тапхăрĕсем
акцент
акцент (1. пусăм, ударени; 2. ют чĕлхепе калаçнă чухне самахсем сасă енчен урăхларах илтĕнни).
апогей
м н. н е т апогей 1. апогей (уйăх орбитин çĕртен чи инçетри вырăнĕ); 2. чи вăйлă тапхăр, чи çӳллĕ пусăм; его талант достиг апогея унăн таланчĕ питĕ вăйланса çитрĕ.
давление
1. пусăм, йывӑр япалапа пусни, пусарни, хĕсни; давление воздуха сыввлӑш пусӑмӗ; 2. хĕсӗрлени, ирĕксĕрлени; оказывать давление на кого-нибудь кама та пулин ирӗксӗрлеме.
автоклав
м. автоклав (пысăк пусăм тата пысăк температура тумалли тачă питĕрĕнекен савăт).
акцент
м. 1. лингв. пусăм, ударени; ударени палли; 2. (характер произношения) акцент (ют чĕлхепе калаçнă чухне сăмахсем урăхларах тухни); ◇ делать акцент на чём-л. палăрт (мĕн те пулин).
акцентуация
ж. лингв. пусăм йĕрки, ударени системи.
бремя
с. йывăрлăх, пусăм; бремя невзгод инкек пусни; ◇ разрешиться от бремени çăмăллан, çурат.
венец
м. 1. уст. (венок) пуç кăшăлĕ; терновый венец йĕплĕ пуç кăшăлĕ; 2. уст. (драгоценный головной убор) хаклă йышши çĕлĕк; царский венец патша çĕлĕкĕ; 3. (при церковном венчании) венчет калпакĕ, венчет туни; 4. (последняя, высшая ступень) чи çӳлти пусăм; 5. (вокруг светила) карта (хĕвелен, уйăхăн); 6. (в срубе) йӳн (пурăн); идти под венец венчете тăр.
вершина
ж. 1. тӳпе, тăрă; вершина горы ту тăрри; 2. перен. чи çӳлти пусăм; быть на вершине славы чапланса çит.
высокий
прил. 1. çӳллĕ, пысăк, вăрăм; высокая гора çӳллĕ ту; высокая трава вăрăм курăк; 2. (значительный по количеству, силе) пысăк, вăйлă; 3. (отличный) пысăк, лайăх; высокое мастерство пысăк ăсталăх; высокое давление пысăк пусăм; высокий урожай вăйлă тырпул; 4. (почётный, важный) аслă, чаплă, мухтавлă; высокий гость чаплă хăна; высокое звание мухтавлă ят; 5. (возвышенный) таса, çунатлă, пысăк; высокое чувство таса туйăм; 6. (изысканный; торжественный) капăр, янкăс; говорить высоким слогом капăр калаç; 7. (тонкий — о звуках) çинçе; петь высоким голосом çинçе сасăпа юрла; ◇ высокая грудь çавра кăкăр; высокий лоб мăн çамка; быть мого мнения о ком-чём-л. лайăх шухăшла (кам е мĕн те пулин çинчен).
давление
с. 1. по гл. давить 1, 3, 5; 2. хĕсни, пусни, пусăм; атмосферное давление атмосфера пусăмĕ; 3. перен. хĕсĕрлени, ирĕксĕрлени; оказывать давление на кого-л. хĕсĕрле, ирĕксĕрле; ◇ под давлением хĕснипе, ирĕксĕрленипе, хĕçĕрленипе.
индикатор
м. индикатор (1. тех. пусăм, вăй, энерги улшăнăвне виçсе кăтартакан хатĕр; 2. хими процесĕн уйрăмлăхĕсене е паллисене кăтартакан япала).
мах
м. 1. (взмах) сулăм, сулăну, чӳхенӳ; 2. (оборот) çаврăм, пĕрре çаврăнни; 3. (шаг лошади) пусăм (ут чупнă чух); ◇ дать маху маххă пар, йăнăш ту; одним махом пĕрре тытăнсах, пĕрех; с маху пĕтĕм вăйран; сасартăк, шухăшламасăр.
напор
м. 1. пусăм, пусни; хĕсни; напор воды шыв пусăмĕ; 2. перен. тимлĕ пулни, çине тăни; действовать с напором çине тăр, тимле.
напорный
прил. пусăм ⸗ĕ [⸗и]; напорные трубы пусăм трубисем.
падать
несов. 1. (опускаться, валиться) ӳк, тăкăн, сик; тӳн, йăван; падать в яму шăтăка сик; падать вниз головой пуçхĕрлĕ чикĕн; яблоки падают улмасем тăкăнаççĕ; забор падает хӳме тӳнет; 2. (лишаться сил, сознания) ӳк, тирĕн, тӳн, йăванса кай; падать в обморок тăнсăр пулса ӳк; падать от усталости халтан кайса ӳк; 3. (идти — об осадках) çу, ӳк; снег падает хлопьями лапка-лапка юр çăвать; 4. разг. (выпадать — о зубах, волосах) ӳк, тăкăн (шăл е çӳç); 5. (опускаться свисая) усăнса тăр (е ан); волосы её падали локонами унăн çӳçĕсем пайăркан-пайăркан усăнса аннă; 6. на что (об ударении) ӳк; 7. на кого-что (о световых явлениях) ӳк, çап; падает тень мелке ӳкет; солнечные лучи падают на вершину дерева хĕвел çути йывăç тăррине ӳкет; 8. (уменьшаться) чак, ан, хух, вăйсăрлан; вода падает шыв хухать; давление падает пусăм чакать; падать в цене йӳнел; 9. (нравственно) пăсăл, йĕркерен тух; 10. на кого-что (приходиться на долю) тив, тух; на каждого падает по три рубля кашнин пуçне виçĕ тенкĕ тивет; 1. (дохнуть — о животных) вил, ӳксе вил (выльăх-чĕрлĕх); падать духом шанчăк çухат.
пядь
ж. пусăм, шит; мерить пядями шитле; ◇ семи пядей во лбу шутсăр ăслă.
ступень
ж. 1. картлашка, пусма картлашки, пусăм; идти по ступеням лестницы пусма картлашкисем тăрăх утса пыр; 2. перен. (этап в развитии чего-л.) пусăм, шай, сыпăк; высшая ступень культуры культурăн чи çӳлти пусăмĕ.
ударение
с. 1. ударени, пусăм; ударение на последнем слоге ударени юлашки сыпăк çинче; 2. перен. (усиление) пусăм, палăрту (шухăша е сăмаха палăртса калани).
формация
ж. 1. (ступень в развитии) пусăм, ӳсĕм, тапхăр; 2. геол. формаци, тытăм; ◇ общественно-экономическая формация обществăпа экономика аталанăвĕн тапхăрĕ.
шаг
м. 1. утăм, утас, пусăм; на каждом шагу кашни утăмра; 2. шаги мн. (звуки) ура сасси, утнă сасă; послышались лёгкие шаги çăмăллăн утни илтĕнчĕ; 3. (ходьба) утни, утăм; замедлить шаг хулленрех ут; ускорить шаг хăвăртрах ут; идти крупным шагом вăрăммăн ярса пусса ут; 4. перен. (действие, поступок) утăм, ĕç; необдуманный шаг шутламасăр тунă ĕç; важный шаг пысăк ĕç; ◇ ложный шаг см. ложный; первые шаги или первый шаг малтанхи утăм(сем); идти гигантскими (или семимильными) шагами улăпла утăмпа ут; идти черепашьим шагом пит хуллен шу; в нескольких (или в двух, трёх) шагах юнашарах, çывăхрах; шаг за шагом 1) хуллен, ерипен, майĕпе; 2) малаллах (пыр, кай) ни на шаг, ни шагу (не отходить, не отступать) от кого-чего-л. утăм та ан тапран, ан уйрăл; ни шагу назад пĕр утăм та ан чак; шагу лишнего не сделать хусканма та ирĕк çук.
группа
1. ушкăн; группа преступников преступниксен ушкăнĕ 2. виçе, пусăм; группа инвалидности инвалидлăх пусăмĕ
инстанция
инстанци, пусăм (тытăм органĕсен системинчи сыпăксенчен пĕри); высшая инстанция аслă пусăм; низшая инстанция кĕçĕн пусăм; суд первой инстанции пĕрремĕш пусăм сучĕ; сообщить по инстанции инстанципе пĕлтер
класс
1. класс (обществăра хăйне уйрăм вырăн йышăнакан пысăк ушкăн); рабочий класс рабочи класс; класс крестьян хресчен класĕ; средний класс вăтам класс; борьба классов классен кĕрешĕвĕ 2. класс (вĕренекенсен ушкăнĕ); переходить из класса в класс класран класа куç 3. класс, пусăм, виçе; каюта первого класса пĕрремĕш класс каюти
раунд
тапхăр, сыпăк, пусăм; очередной раунд переговоров калаçусен черетлĕ тапхăрĕ
чин
чин (службăри пусăм); чин генерала генерал чинĕ
пус
[pus]
premi (premu)
шăнкăрав тӳми çине пус — premi sonorilbutonon
алă пус — subskribi
пусăм — akcento, sangopremo, premo
пусăрăнчăк — subpremita, deprimita
пускăч — piedingo
butono
пускăч хăми — klavaro
пуслăх — subpremado
пусма — ŝtuparo
Schritt
utăm, pusăm
утăм, пусăм
бакалавр
ç.с. 1. Ик-виçĕ сыпăклă йĕркепе пĕлӳ паракан аслă шкулăн пуçламăш сыпăкне (бакалавриата) ăнăçлă вĕçленĕ çын. Тăватă çул вĕреннĕ хыççăн ... студентсем бакалавр, малалла вĕренекенсем магистр степеньне илеççĕ. Х-р, 25.08.1998, 2 с. Мана университет пĕтериччен пĕр çул маларах ĕçе илнĕ. Манăн бакалавр дипломĕ пулнă. ÇХ, 1999, 39 /, 12 с.
2. Ăрăмçăсен (туп., 1) ятарлă пĕлӳпе ăсталăх шайне палăрт-малли виçе; кĕçĕн пусăм. Вăл Ю.Лонго ертсе пыракан ассоциацин курсĕнче пĕлӳ илнĕ. Бакалавр тата пĕтĕм тĕнче категориллĕ экстрасенс пулса тăнă. Х-р, 17.07.1992, 4 с. Яндимиркин икĕ эрне ... Тухатмăшсен орденĕн ассоциацийĕнче малалла вĕреннĕ, бакалавртан магистр пулса тăнă. Х-р, 15.10.1992, 4 с.
картлаç
п.в. Картлашка; пусма, пусăм. Вăл малтан запасри юстици капитанĕ çеç пулнă-мĕн, ăна тӳрех 5 картлаç сиктерсе хăпартнă. Х-р, 4.09.1996, 3 с. Пĕринчен тепри илемлĕ çамрăксем...картлаçпа анса каяççĕ. Х-р, 5.02.1997, 3 с. Чăвашлăх идейине тĕпе хурса ĕçлени вĕсемшĕн çутта тухмалли пĕрремĕш картлаç пулнă имĕш. ÇХ, 1997, 38 /, 4 с.
— картлаçпа хăпар (В.И.Паймен, 1964, 59 с.); картлаç çинче тăр (Д.Гордеев, 1983, 193 с.); картлаç çине лар (М.Юхма, 1991, 93 с.);
— пусма картлаçĕ (А.Эсхель, 1983, 38 с.); кун-çул пусмин картлаçĕсем (Ю.Артемьев, 1991, 140 с.); влаç картлаçĕ (Х-р, 13.04.1996, 2 с.).
Çавăн пекех пăхăр:
пусăккăш пусăклан пусăлăк пусăлăх « пусăм » пусăмла пусăмсăр пусăн пусăнтар пусăр