Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

варени

варенье
хăмла çырли варенийĕ — малиновое варенье
чие варенийĕ — вишневое варенье
варени пĕçер —варить варенье

гарнир

гарнир
гарнирлă катлет — котлеты с гарниром
гарнирлăх çĕрулми пĕçер — сварить на гарнир картофель

калакла

I.
всмятку
калакла çăмарта — яйцо всмятку
калакла пĕçер — варить всмятку

керогаз

керогазовый
керогаз чĕрт — зажечь керогаз
керогазпа пĕçер — готовить на керогазе

кĕлентĕр

крендель
çаврака кĕлентĕр — круглый крендель
кĕлентĕр пĕçер — печь крендели

кĕсел

кисельный
пăрçа кĕселĕ — гороховый кисель
сĕлĕ кĕселĕ — овсяный кисель
кĕсел пĕçер — варить кисель
Сĕм вăрманта кĕсел тирки ларать. (Тунката). — загадка В глухом лесу стоит блюдо с киселем. (Пень).

клейстер

клейстерный
клейстер ирĕлчĕкĕ — клейстерный раствор
клейстер пĕçер — сварить клейстер

компот

компот
панулми компочĕ — компот из яблок
типĕ компот — сухой компот
компот пĕçер — варить компот

кормозапарник

с.-х.
кормозапарник
улăма кормозапарникра пĕçер — запарить солому в кормозапарнике

котелок

котелок
салтак котелокĕ — солдатский котелок
котелокпа пĕçер — варить в котелке

лаç

1.
летняя кухня (с открытым очагом, без дымохода)
лаçра апат пĕçер — готовить пищу в летней кухне

милĕк

1.
веник
хурăн милĕк — березовый веник
мунча милĕкĕ — (банный) веник
милĕк хуç — ломать веники
милĕк пĕçер — распарить веник
милĕкпе çапăн — париться веником
милĕкпе урай шăл — подметать пол веником

пашалу

лепешка (из пресного теста)
пăрçа пашалăвĕ — гороховая лепешка
тулă пашалăвĕ — пшеничная лепешка
Вуттине хутмасăр пашалу ан пĕçер. — посл. Не истопив печь, не пеки лепешек.
Кăмака айĕнче хытă пашалу выртать. (Çатма). — загадка В подпечье лежит твердая лепешка. (Сковорода).

пельмень

пельменный
пĕр порци пельмень — порция пельменей
пельмень чусти — пельменное тесто
пельмень пĕçер — варить пельмени

пĕçер

1.
печь, варить, готовить
икерчĕ пĕçер — печь блины
кукăль пĕçер — испечь пирогй
çăкăр пĕçерекен — пекарь
пĕçерсе кăлар — испечь, выпечь
пĕçерсе хур — наварить, напечь (много)
пĕçерсе тултар — наварить, напечь (много)
Пĕçерекенни пăспа тăранать. — погов. Кто готовит, тот паром сыт бывает.

пĕçер

2.
жечь, обжигать
палить
хĕвел хытă пĕçерет — солнце сильно жжет
мунча пĕçерет — в бане жарко

пĕçер

3.
жечь, жечься, обжигать
вĕлтĕрен пĕçерет — крапива жжется
Вучĕ пĕçерсен кĕлне алсапа тытнă. — посл. Кто обжегся огнем, тот и золу берет варежкой. (соотв. Обжегся на молоке, дует и на воду).

пĕçер

4. перен.
гореть, становиться горячим, быть в жару
пит-куç пĕçерет — лицо горит
вăл кăвар пек пĕçерет — у него высокая температура

пĕçер

5.
ошпаривать, обваривать
урана вĕри шывпа пĕçертĕм — я ошпарил ногу кипятком

пĕçер

6.
запаривать, заваривать, обваривать
милĕк пĕçер — запарить веник (для бани)
каткана вĕри шывпа пĕçер — запаривать кадку кипятком

пĕçер

7.
топить (молоко)
пĕçернĕ сĕт — топленое молоко

пĕçерт

1.
то же, что пĕçер 2—5.
алла вĕлтĕренпе пĕçертрĕм — я обжег руки крапивой
ун çамки хытă пĕçертет — у него лоб горячий (от жара)

пĕçерттер

понуд. от пĕçер

пит

◊
пит супăнĕ —  туалетное мыло
хĕвел пичĕ — припек, солнцепек
хĕвел питти — припек, солнцепек
Кăмакара пиçменни хĕвел питĕнче пиçес çук. — погов. Что не испеклось в печи, на солнце не допечется.
пит пĕçер — позориться, срамиться
кĕççе пит — бессовестный, бесстыжий
питне кĕççе çĕленĕ — он потерял всякий стыд
пит çу — умываться
кушак пит çăвать, хăна килет — кошка умывается — к гостям (народная примета)

тутлăлла

без дрожжей
тутлăлла чуста — пресное тесто
икерче тутлăлла пĕçер — печь блины без дрожжей

халлĕн

послелог
в виде чего-л.
в каком-л. состоянии, положении
ахаль халлĕн — просто так
епле халлĕн? — в каком виде? в каком состоянии?
çав халлĕн — в таком виде, в таком состоянии
çĕнĕ халлĕн тăхăн — обновить, надеть что-л. новым
сывă халлĕн — в добром здравии
таса халлĕн — в чистом виде

хăй халлĕн —
1) сам по себе, только сам
аша хăй халлĕн пĕçер — отварить мясо отдельно
2) стихийно, само по себе
пушар вăрманта хăй халлĕн тухнă — пожар в лесу возник сам собой
3) самостоятельно, без посторонней помощи
ача шкула хăй халлĕн кайса çӳрет — ребенок ходит в школу самостоятельно
вăл ĕçе чирлĕ халлĕн килнĕ — он пришел на работу нездоровым
Ватă йывăç ларнă халлĕн хăрать. — посл. Старое дерево засыхает стоя.

хăймалу

блины на сметане
хăймалу пĕçер — печь блины на сметане

чăмăрла

вкрутую
чăмăрла çăмарта — крутое яйцо
чăмăрла пĕçер — варить вкрутую (яйца)

чей

чайный
Грузи чейĕ — грузинский чай
Инди чейĕ — индийский чай
симĕс чей — зеленый чай
хĕрлĕ чей — красный чай
хăма чей — плиточный чай
пĕр пачка чей — пачка чаю
чей перчи — чаинка
чей савăчĕ — чайница
чей савăчĕ — чайный завод
чей пĕçер — заварить чай

çӳхӳ

блин и блины
тонкие лепешки
çӳхӳ пĕçер — печь блины
Пĕр такмакра икĕ çӳхӳ. (Ясмак). — загадка В одной сумке две лепешки. (Чечевица).

пăтă

◊
йытă пăтти — месиво для собаки
шапа пăтти — ряска
пăшăлти пăтти пĕçер — шептаться, шушукаться
вĕсен пăтти пиçмест — они не могут договориться (букв. у них каша не варится)

пăшăл

◊
пăшăл пăтти пĕçер — секретничать, шептаться

пĕçер

◊
ăша пĕçер — огорчать, расстраивать

пĕлĕм

блин
пĕлĕм пĕçер — печь блины

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

йашка

суп, похлебка
щи
йашка пĕçер — свари похлебку
йашка çăвĕ — жир, всплывавший на вареве; упол
йашкаран — из похлебки
йашкалăх — мука и прочие припасы, нужные для похлебки

пĕçер

печь, варить, жарить
кукăль пĕçер — испечь пирог
пĕçер (хăнтăла-таракана) — вываривать
паранка пĕçернине анчах çийеççĕ, пĕçермесĕр çимеççĕ — картофель едят только вареный, а невареный не едят
пĕçерт — ожечь
хĕртнĕ тимĕре алăпа йарса тытрăм та пĕçертсе пăрахрăм — я схватил (голою) рукою раскаленное железо, и ожег руку
пĕçерекен — жгучий
пĕçерсе пар — готовить
пиç – свариться, испечься

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

çав

вон тот, вон этот (означает предмет более отдаленный). Панклеи. Карчăкки: тор! тор! çав йытта çапса пăрах-ха, старик! тет. Регули 745. Çавна исе пар. Ib. 639. Çав сохалсăр старик (çав старик сохалсăр) салтакра çӳресе. || Этот, тот (упомянутый раньше). Чаду-к. Вăл каланă: пирĕн апи çук, çавна (её) шыраса çӳретĕп, тенĕ. Шурăм-п. Михаля: çавна кайса илес-ха, тесе, чупса кайрĕ те... Альш. † Ватта-вĕтте мĕн илем, çамрăксене çав илем. Ib. Елшелин те, таçтан килет шывланса хай Чăнлă юппи, çав тăрат шывланса. Вишн. 71. Çавсем (эти названные предметы) пурте çĕреççĕ те, шыва каяççĕ, шыв вара çавăнта шăршлă пулать. Ib. 61. Çав çинин мĕн кирлинчен ытлашши çăва каять те, ун йышши çын мăнтăрланса каять вара. Изамб. Т. Тепĕр кунне ирхине: çав Михалян (у этого Михайлы) виç сурăхне илсе кайнă, тенине илтрĕмĕр. СТИК. Çавăн (у этого человека) хĕрне калаçаççĕ (= çавăн хĕрне килĕшмешкĕн калаçаççĕ). Юрк. Çав вăхăтра (в это время), мĕскерлескер-тĕр (какая-то личность), пĕр çын, алăка уçса, еррипе кăна кĕрет те. Орау. Çав вăхăтра çынсам ун патне мĕн пулнине пĕлме пырсан, аçа çапса та вĕлерчĕ, тет. N. Эпĕ калах çав лашана пăхатăп. Я опять ухаживаю за тою (же) лощадью. Т. VIII. Çав каçхине, в тот вечер (в упомянутый вечер). Байгул. † Хура вăрман хĕрри хурлăханлă: хура чĕкеç лармас — çав хуйхă (вот в чем горе). || Такой (ставится вместо пропущенного собственного имени). Артюшк. Çав, çав çĕрте вăкăр пур. В таком-то месте есть бык. N. Çав тытнă. Такой-то покойник поразил болезнью. || Иногда подчеркивает подлежащее. Ст. Ганьк. † Таппăна (ловушку) ăçта хуратăн? — Юман тăрне хуратăп.— Юман тăрăнче мĕн лекет? — Сарă-кайăк, çав лекет. || Соединяется с наречием авă. Юрк. Пĕр тăван та пĕр пулмаст, теççĕ чăвашсем, авă çав сăмахсем пирĕн тĕп-тĕрĕс ĕнтĕ. Ib. Пирĕн йăха, пирĕн киле ырă кин килсе кĕменччĕ... — Авă çав тĕрĕс иккен, тет хунямăшĕ. || Заключает в себе ссылку на прежнее, указывая на факт, который вытекает или является последствием предыдущего или следствием других наличных обстоятельств. По-русски здесь могут стоять разные обороты. Сĕт-к. Кĕрконне, çав Ваçок кайсан, Ольон пит коллянатьчĕ. (Здесь „çав“ не указ. местоимение). ППТ. Çыннисем те тата, пурте, чăнахах, чир-чăр тесе пуль çав, ăçта тĕл пулнă, унта çаптараççĕ (позволяют бить себя прутьями, во время „сĕрен“). || Иногда употребляется для большей яркости и картинности изложения. БАБ. Старик кăна: мĕн чухлĕ пулĕ ĕнтĕ санăн вăю? терĕ, тет. Ку калат, тет: нумаях мар: çак çĕр варрине пĕр ылттăн юпа лартсан, çав юпаран тытса çĕре çавăрса ярăп çав, терĕ, тет. Шурăм-п. Шалти пӳлĕмри чӳречесем çинче сарă, хĕрлĕ, кăвак чечексем пур çав. N. Тăнă та çак çын (встал), вăл тăриччен пӳрт пулса ларнă (построилась) çав, пăхмали те çук (очень хорошая)! ППТ. Вăсем çапла, çăмартана, тепĕр иккĕ-виçĕ çăмарта çиесчĕ тесе, хăвăрт хыпса яраççĕ, анчах урăх лекмес çав вара. См. еще прим. в Оп. иссл. чув. синт. II, 232. || Иногда выражает согласие (соотв. русск.: да, конечно, разумеется). СТИК. Çапла, пурăнма питĕ хĕн çав пирĕн пек çынсене (çав придает выражению оттенок соглашения и грусти). Изамб. Т. Энтри ухмахланнă темест-и? — Çапла, тет, çав. Усен ăрăвĕ çав. || Употребляется для выражения подтверждения слов собеседника. Юрк. Апла ĕнтĕ, пулĕ çав (ну да), теççĕ итлесе ларакансем. Альш. Карчăк калат: кай çав (ну да, ступай), аранчĕ (немного) сана та парĕç, тет. Сред. Юм. Çырмара çан чôл шыв йохнă çĕрте те пĕрмай çав шывва кĕрсе çӳрет. Шывпа йохса кайтăр çав (в конце повышение голоса). || Хотя, правда. Т. VII. Амăшĕсем: хĕрĕм, пурăнма аван-и? тесе ыйтаççĕ, тет. Хĕрĕ: аван та çав, эпĕ тăнă çĕре ялан кĕтӳ хăвалаççĕ, тесе калать, тет. Изамб. Т. Тепле унпа ĕмĕре ирттермелле.— Ирттерĕн çав! Не знаю, как с нею прожить век! — Ничего не поделаешь, проживешь! (т. е. таково положение вещей). || Изамб. Т. Эсир миçен çав? А вас сколько человек? А велика ли ваша семья? (Так спрашивает человек, уже знакомый с семьей). || Ставится в безразличных и неопределенных ответах. Трхбл. Аван çывăртăн-и? — Çывăрнă çав ĕнтĕ. N. Мĕшĕн сахал ĕçлерĕн? тет.— Ĕçĕ сахал мар та, çурмалла ĕçĕн çав ĕнтĕ вăл (условия работы исполу известны): çурри ăна, тет. || Уж. КС. Апат телĕшĕнчен ашшĕ хĕрĕ çав (уж). || Соотв. русск. частице же (произносится с оттенком раздражения). Йӳç. такăнт. 7. Пĕçер ху тата, пĕлен пулсан! Пулать çав арçын (бывают же такие мужики)!. || С вопр. част. „и“ соотв. русскому что ли это. N. Сирĕн ялсем-и? — Çук, чураппансем-и çав, кушкăсем-и... (Они) из вашей деревни? — Нет, не то черепановские („черепановские что ли это“), не то кошкинские... Альш. Çапла пулчĕ çав пирĕн ĕç! Вот такие-то у нас были дела... (Заключает рассказчик повесть о том, что с ним случилось). || Дело в том, что... (заключает в себе возражение или противоречие с предыдущим). N. Эсĕ мĕшĕн ăна театăра ертсе каймарăн? — Унăн укçа çукчĕ çав. N. Эпĕ ăна хамах кӳлсе парăттăм та, манăн алă ыратат çав. Основу çавăн см. особо.

так

(так), так, этак. Ала 99. Так çапла макăрса хорланса вилсе карĕ (с громкими слезами). ТММ. Так-çăмарти кăвак. || Так, без пользы, даром, зря, попусту. Абаш. Йĕрки-йĕрки копăста, шăварни те так полчĕ (поливанье оказалось бесполезным). Тим. † Тапрăм, тапрăм, так пулчĕ, туя кайни так пулчĕ: хирĕç тухса илмерĕç, ăсатса та ямĕç-ха. Мижули. Пăртак так тăрсан, эпир лашасене йорттипе чоптарса çол çинчен шапăлтаттарса килелле карăмăр. Микушк. † Ан кайсам, тăванăм, çĕр выртса кай: эсĕ выртсан та вырăн çитмелле. Эсĕ кайсан, вырăн так юлать. N. Ĕçленисĕм (работа) так пĕтмĕç. Якейк. † Суя аки кам илтет? Кам так (даром, так) парать, çав илтет; суя аки Натьок пор, нимрен суя илтимер, олахра çăвăрни хопларĕ. Чуратч. Ц. Çак çын пуçĕ урайĕнче сиксе анчах çӳрет, тет. Так килтĕм, так килтĕм, тесе сиксе çӳрет, тет. N. Ăвăнса çӳрени таках полать. || Вообще, одним словом. Могонин. Пĕр çын ăшсăр пулнă, çиясси килмен, ĕçесси килмен, так таса мар пурăннă. Яжутк. Эсĕ мана валли ыран ирччен апат пĕçер, тесе каларĕ, тет (он): ни нумай, ни сахал, так чух, вăхăтлă пĕçер, тесе каларĕ, тет. Чхейп. Усăлă çын сахал пулнă, так хăйсен шухăшне мĕн аса килнĕ, çавна анчах туса пурăннă. || До такой степепи. Алик. Çав ачасам пĕр кушака тытнă та, так ватнă (сильно били). || Ходар. Çапла вара килтен киле хăйсем çӳремелли таран так кĕрсе çӳреççĕ. || Как только. КАЯ. Так вăл кайçанах, акка пирĕн пата карта çине тарса хупарч. N. Так хулана çитсенех, çамрăк шулĕк ваттине алă (у др. аллă) тенкĕ укçа пачĕ. Сюгал-Яуши. Так çывăрса кайсан, лашасем патне кашкăр пынă та, пĕр ăйăра туртса антарнă.

кĕрӳ

(_кэ̆_рӳ), зять (муж моей дочери, муж моей младшей сестры и вообще муж моей родственницы, которая моложе меня). С афф. притяж.: кĕрĕвĕм (верх. кĕрӳм), кĕрĕвӳ (кĕрĕвĕ), кĕрӳшĕ (кĕрĕвĕшĕ, кĕрӳш), кĕрĕвĕмĕр, кĕрĕвĕр (кĕрӳвĕр). Актай. † Апи, маншăн куккăль пĕçер хĕрĕпе кĕрӳшĕ (ее муж) килнĕ чух! Хуть пĕçер те, хуть ан пĕçер, мĕн тусан та, хун ирĕк. Сред. Юм. Атте йăмăкĕ хăвăнтан кĕçĕн пôлсан, ятран калаççĕ; ôн опăшкине кĕрӳ теççĕ. Ялюха. М. Кĕрӳ, йысна, зять (так называется всеми старшими родственниками жены, т. е. родителями, дядьями, тетками, старшими братьями и сестрами). Альш. Тата кĕрӳ киле кĕнĕ йĕркепе тесе, пĕр сурăх парса яраççĕ. Коракыш. Эсĕ эппин манăн кĕрĕвех пулатăн? Ала 66°. Вара кĕлетре кĕрӳ çулĕнчи йĕкĕтсем çапла юрлаççĕ. || ГТТ. Эпĕ Елшел кĕрӳшĕ пулса тăтăм хайхи. Таким образом я женился на альшеевской, и стал альшеевцам как бы зятем. Ib. Йăхне-тĕпне витĕр (досконально, определенно) пĕличчен, Елшелсем хăйсен ялĕнчен хĕр илнĕ çынна пурте: пирĕн кĕрӳ, теççĕ. Ытла ютра тĕл пулсан, çывăх ялсем те Елшелĕ çумĕнчен пирĕн кĕрӳ теççĕ. || Обращение к постороннему, который моложе говорящего. Актай. Хайхи усал (чорт): ан тив, кĕрӳ, ĕлĕк илсе кайнă ачасене те парса яратăп (отдам) тесе, каларĕ, тет. (Здесь чорт обращается к собаке). Б.Бур. Юрлă-пăрлă çумăр çăват, чĕкеç кĕрӳ тулта ларат. (Çăраççи). || Жених. Цив. Улах хĕрсен кĕрӳ тухса кайнă чухне юрлакан сăвăсем (надо: сăввисем). Изамб. Т. Кĕрӳсем патне туй килчĕ. || Г. А. Отрыв. Кĕрӳ тăприпе хунĕ тăпри пĕр. (Послов). N. Кĕрӳсем пурте пĕр çĕре пухăнса юланутсемпе тăраççĕ. Г. А. Отрыв. Ăна (çĕлĕке) тата кĕрĕве тăрса кайнă чух (обряд) мăн кĕрӳ тăхăннă. || Поминальной обряд. См. çураçма.

чей ту

заваривать чай. N. Ак, чей тумалла. Ставр. Чей ту = чей пĕçер. (Сообщ. В. П. Поликарпов). Рак. Атте, чей ту, ман вăхăт çук.

пĕçер

(_пэ̆з'э_р), жечь, калить. N. Юман вутти кăмакана питĕ пĕçерекен туса ярать. Янорс. Ниçтан та патне пымалла мар, пĕçерет, питĕ çутăртатса (= çатăртатса) çунать, каламалли çук. Юрк. Вут хытă пĕçерсен, сивĕ пулат. Шемшер. † Эпир пурнас тенĕ чох, çĕр çурăлчĕ, йĕп тухрĕ, йĕп хушшипе вут тухрĕ, пирĕн пите пĕçерчĕ (обжег). Изамб. Т. Хĕвел пĕçерет. N. Мунча пĕçерсе тăрат, тет, пĕр çухрăмран. Якейк. Виç шăл виттĕр вот тухать, виç çохрăмран пĕçерет. Орау. Вăсам çуннă чухне пирĕн чӳрече куçĕсем хĕрсе пĕçерекен пулчĕç (сильно). IЬ. Чӳркӳ çуннă чухне чиркĕвĕнчен пĕр вун чалăшра тăма çукчĕ, пĕçеретчĕ. IЬ. Ăрамра мар, çырма хĕрринче те пĕçеретчĕ (о пожаре). || Заставить поспеть. N. † Тăвайкки тăрăх хĕвел ӳкет, пиçмен çырласене пĕçерет. || Печь; жарить. N. Çăкăр пĕçер. || Топить (молоко). Собр. Сĕтне пĕçерсе парсан: хăш ĕне сĕтне малтан çиес-ши, тесе, шухăшласа ларатпăр. || Варить. N. Сан валли кам апат пĕçерет? Сана кам апат пĕçерсе парать (готовит). || Жечь (о крапиве). Б. Хирлепы. Вĕтрен сарса хунă мĕн (она, тетенька), вырт-пăх — пĕçерет, сиксе тăни сисĕнмерĕ. || Запарить. Кĕвĕсем. Ун мунчине хутнă, милкине пĕçернĕ (запарен). Ёрдово. Хĕрарăмсем хĕлле арланă çипписене кăмакара пĕçерсе çăваççĕ, типĕтеççĕ те, тĕртсе юр çине сараççĕ. Арзад. 1908, 13. Пĕçер (о пряже, хутăр). || Обварить. СТИК. Ачана пĕçертĕмĕр. У нас обварился ребенок. IЬ. Ан пыр унта, таçта пиçсе кайăн. Не ходи туда, обваришься. || Гореть (о лице). Якейк. Он пичĕ паян тем пĕçерет. N. Пит-çăмартисем пĕçерекен пулаççĕ. Сборн. по мед. Анчах хăш чухне ачан пĕтĕм хулĕ те хĕрелсе каят, ача вара ăшаланать, йĕрет (макăрать); ун чухне унăн хулĕ пĕçерет, кĕçтет те. || В перен. см. Зверев. Çӳрет питне пĕçерсе (намăсланса çӳресен). ЧП. Çын çине тухса çӳремерĕм, питне пĕçермерĕм. (Хĕр йĕрри). Орау. Калуш вăл урана пĕçерет || Колотить, бить (кнутом, прутом). В. Олг. КС. Арăм, катăршнайĕ, çăккăра паян икĕ питлĕ тунăпăрахнă, мĕн тăвассу пур (что поделаешь)! Сред. Юм. Пит иртĕнсе çӳре-ха ак, пĕр ярса тытсан, хытах пĕçереп те-ха кона (прибью его). Альш. Пĕрре ку ача урама тухат та, тетĕшĕсем ку тукмака калаççĕ: валей, тукмак, теççĕ. Эй, тукмак петĕм çемйине пĕçерет, тет. || N. Хăйсен те ăшне пĕçертĕмĕр. Кама 50. Ку ĕç ахаль иртмест вĕсене Çăварĕсене пĕсерĕпĕр-ха уншăн.

пçер

(_пс'э_р), то же, что пĕçер, варить. N. Яшка пçерме вăхăт çитнĕ пулмалла: хĕвел нумай кăнтăрла енне çулăнчĕ.

е

описка вм. ĕйе (назв. духа)? Ау 18°. Унтан ку калат: ав кăмака айĕнче ватă е пуçĕсем пур вĕт; тыт та пĕçер, тесе, каларĕ, тет. Амăшĕ: вăл час пиçмес, тесе каларĕ, тет.

вăхăтлă

временный; умеренный; умеренно; в меру; в надлежащем количестве, в надлежащем достатке; впору. Изванк. Вăл ни ытла лутра та мар, ытла пысăк та мар, так вăхăтлă, кăвак сухаллă ăстарик. О сохр. здор. Вара пирĕн пурте (в организме) вăхăтлă пулать, çиессине те талăкра икĕ кĕрепенке (= кĕрепенкке) те виç чĕрĕк анчах çиетпĕр. Ib. Пит аван вырăн акă: лаша хӳринчен, çилхинчен тунă тӳшек; вăл çемçине те çемçе, яка тăрать, ăшши (тепло) те унăн вăхăтлă пулать. КС. Нумай çисен, хырăм ыратать, тесе, паян вăхăтлă анчах çырăм (= çирĕм). Ала 97°. Ĕлĕк хĕнхур нумай курнă пулин те, халĕ вăхăтлă пурăнать. М. П. Петр. † Урпа сăри сирĕн кăпăклă, çамрăксене ĕçме вăхăтлă (впору). Стюх. † Сăрисем те ĕнтĕ пит кăпăклă, пире, çамрăксене, ĕçме вăхăтлă. Регули 1181. Вăхăтлă (ни быстро, ни тихо) çӳрерĕм. Яжутк. Ни нумай, ни сахал, так чух, вăхăтлă пĕçер (обед). Хыпар № 31—2, 1906. Чечексем пит нумай çурăлнă çул вĕсене татса сайратмалла, вара çимĕçсем вăхăтлă (в надлежащем виде) анчах пулаççĕ. Кан. 1927, № 234. Çак суйлава иртерме (= ирттерме) ĕлĕкхи ялсовет членĕсем пурте вăхăтлă (своевременно) пуçтарăнчĕç. Чăв. Ялĕ 1929, № 7—8. Пӳрнисем тӳрĕ, тĕреклĕ, вăхăтлă вăрăм. Артюшк. Вăталăх хĕрне каланă: санăн вăхăт иртсех кайман (для замужества)-халĕ, тенĕ; кĕçĕн хĕрне каланă: санăн вăхăтлă-ха (как раз пора), тенĕ.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

беляш

сущ.муж. (син. пирожок)
пелĕш (пĕчĕк, çаврака аш кукли); жарить беляши пелĕш пĕçер (çатма çинче)

блины

сущ.множ.; един. блин муж.
икерчĕ, çатма икерчи, пелем; печь блины икерчĕ пĕçер ♦ первый блин комом посл. çĕнĕ ĕç труках ăнмасть

борщ

сущ.муж.
борщ, кăшман яшки; сварить борщ с мясом ашпа кăшман яшки пĕçер

варить

глаг. несов.
пĕçер; варить обед апат пĕçер; варить яйца всмятку калекле çăмарта пĕçер ♦ варить сталь хурçă шăрат

вермишель

сущ.жен.
вермишель (чустаран улăм пĕрчи пек типĕтсе тунă çимĕç); отварить вермишель вермишель пĕçер

вкрутую

нареч. (ант. всмятку)
хытăлла, чăмăрла; сварить яйца вкрутую чăмăрла çăмарта пĕçер

всмятку

нареч. (ант. вкрутую)
калакла, калекле; варить яйца всмятку калекле çăмарта пĕçер (хытарса ямасăр)

газ

сущ.муж.
газ; атмосферные газы атмосферăри газсем; горючий газ çунакан газ; сжиженный газ шĕветнĕ газ; природный газ çут çанталăк газĕ; в деревню провели газ яла газ кĕртнĕ; готовить пищу на газе газпа апат пĕçер

горшок

сущ.муж.
чӳлмек, куршак; варить жаркое в горшке чӳлмекпе шаркку пĕçер ♦ от горшка два вершка кача пӳрни пысăкăш (пĕчĕк ача çинчен)

готовить

глаг. несов.
1. кого-что хатĕрле, янтăла; готовить станок к работе станока ĕçлеме хатĕрле; готовить уроки урок ту; готовить кадры учителей учительсем вĕрентсе хатĕрле
2. (син. стряпать) пĕçер, хатĕрле; готовить кушать апат пĕçер

духовка

сущ.жен.
духовка (плита пайĕ— тачă хупăнакан тимĕр ещĕк); печь пироги в духовке духовкăра кукăль пĕçер

жаркое

сущ.сред.
шаркку; жаркое с гусятиной хур шарккăвĕ; приготовить жаркое в горшочке шарккăва чӳлмекпе пĕçер

жечься

глаг. несов.
çунтар, пĕçер, пĕçерт, вĕтеле; крапива жжёт вĕлтĕрен вĕтелет

заварить

глаг. сов.
пĕçер; заварить кофе кофе пĕçер; крепко заваренный чай çăра пĕçернĕ чей ♦ заварить кашу чăкраш ĕç пуçар

из

изо предлог с род. п. (ант. в, во)
ăшĕнчен; -ран (-рен), -тан (-тен), -чен; -па(-пе); смотреть из окна кантăкран пăх; варить варенье из малины хăмла çырлинчен варени пĕçер; он так говорит из зависти вăл кĕвĕçнипе çапла калать

кастрюля

сущ.жен.
кастрюль; эмалированная кастрюля эмальленĕ кастрюль; варить суп в кастрюле кастрюльпе яшка пĕçер

каша

сущ.жен.
пăтă; гречневая каша хура тул пăтти; пшённая каша вир пăтти; варить кашу пăтă пĕçер ♦ мало каши ел айван-ха; заварить кашу ĕçе чăкрашлат; расхлёбывать кашу ĕçе уçăмлат, йывăрлăха сир; с ним каши не сварить унпа пĕр чĕлхе тупма çук; сапоги просят каши атă тĕпĕ хăйпăнса кайнă; Маслом каши не испортишь посл. Çу янăшăн пăтă пăсăлмасть

колобок

сущ.муж.
йăва, йăвача; испечь колобки йăва пĕçер

костер

сущ.муж.
кăвайт; разложить костёр кăвайт хур; готовить пищу на костре кăвайт çинче апат пĕçер

котёл

сущ.муж.
хуран; варить в котле суп хуранпа яшка пĕçер ♦ паровой котёл пăс хуранĕ

макароны

сущ.множ.
макарон (чустаран тунă çинçе кĕпçе пек çимĕç); отварить макароны макарон пĕçер; на второе — котлеты с макаронами иккĕмĕш апата — макаронпа котлет

манный

прил.
манна -ĕ; манная крупа манна кĕрпи; варить манную кашу с молоком сĕтпе манна пăтти пĕçер

молоко

сущ.сред.
сĕт; козье молоко качака сĕчĕ; парное молоко тин сунă сĕт; кипячёное молоко вĕретнĕ сĕт; кислое молоко йӳçĕтнĕ сĕт, турăх; сгущённое молоко çăратнă сĕт; варить кашу с молоком сĕтлĕ пăтă пĕçер ♦ молоко на губах не обсохло тута çинче сĕт типмен (çамрăк, айван)

оладья

сущ.жен., множ. оладьи
икерчĕ, çатма икерчи; печь оладьи çатма икерчи пĕçер

печь

1. глаг. несов.
1. что пĕçер (кăмака тĕпне е çатма çине хывса); печь пироги в духовке духовкăра кукăль пĕçер; печённый на костре картофель кăвайт çинче пĕçернĕ çĕр улми
2. 1 и 2 л. не употр. çунтар, пĕçерт, хĕрт; солнце сильно печёт хĕвел хытă пĕçертет

пирог

сущ.муж., множ. пироги
кукăль; начинка пирога кукăль ашĕ; яблочный пирог пан улми кукли; печь пироги кукăль пĕçер

плитка

сущ.жен.
1. плитка (лаптак япала); плитка шоколада шоколад плитки; кафельные плитки кафель плиткисем (стена витмелли)
2. плитка; готовить пищу на электрической плитке электричество плитки çинче апат пĕçер

плов

сущ.муж.
плов (риспа аш апачĕ); готовить плов плов пĕçер

повидло

сущ.сред.
повидло (улма-çырла çимĕçĕ); яблочное повидло пан улми повидли; печь ватрушки с повидлом повидло пӳремечĕ пĕçер

сварить

глаг. сов.
пĕçер; сварить суп яшка пĕçер

свинина

сущ.жен.
сысна ашĕ; приготовить жаркое со свининой сысна ашĕпе шаркку пĕçер

целиком

нареч.
1. (ант. частями) каппипе, пĕтĕмлĕн; зажарить тушку гуся целиком хур тушкине каппипе пĕçер
2. (син. полностью) пĕтĕмпех, йăлтах, пуçĕпех; я целиком доверяюсь тебе эпĕ сана пĕтĕмпех шанатăп

чай

сущ.муж., множ. чаи
чей; цейлонский чай цейлон чейĕ; плиточный чай хăма чей, тахта чей; зелёный чай симĕс чей; заварить чай чей пĕçер; пить чай с вареньем варенипе чей ĕç

чугун

сущ.муж.
1. чугун (металл); выплавлять чугун чугун шăрат
2. чугӳн (чӳлмек евĕр савăт); варить суп в чугуне чугунпа яшка пĕçер

яйцо

сущ.сред.; множ. яйца
1. çăмарта (кайăксен, çĕлен-калтан, хурт-кăпшанкăн); куриные яйца чăх çăмарти; муравьиные яйца кăткă çăмарти; желток яйца çăмарта сарри; сварить яйца всмятку калекле çăмарта пĕçер; красить яйца на Пасху Мăнкӳн тĕлне çăмарта хĕрет ♦ выеденного яйца не стоит ниме те тăмасть
2. ама клетка, ама вăрă

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

выжарить

что сов., выжаривать несов. 1. çатма çинче хĕртсе пĕçер, шарикле, ăшала; 2. кăмакана лартса хĕртсе типĕт (тăм чашăка, чӳлмеке).

томить

-млю, -мишь кого, что несов. 1. асаплантар, тарăхтар, тертлентер, аптраса çитер; 2. пăспа пĕçер, пыллантар.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

варить

несов. что 1. (пищу) пĕçер (апат); (асфальт) ирĕлтер; (пиво) ту (сăра); варить варенье варени пĕçер; 2. тех. шăрат, шăратса çыпăçтар (метала); варить сталь хурса шăрат; у него голова варит унăн пуçĕ ĕçлет (е чухлать); желудок хорошо (или плохо) варит хырăмра лайăх (е начар) шăранать, хырăм лайăх (е начар) ирĕлтерет.

выварить

сов. что 1. (извлечь кипячением) вĕретсе кăлар, пĕçерсе кăлар; выварить соль из морской воды тинĕс шывне вĕретсе тăвар кăлар; 2. вĕретсе ирĕлтерсе яр, тутăсăрлантар, тутăсăр ту; выварить мясо аша тутăсăрланиччен пĕçер.

выпечь

сов. что 1. (изготовить) пĕçер; 2. (пропечь) пĕçерсе çитер, лайăх пĕçер.

гореть

несов. 1. çун; гореть в огне вутра çун; печка горит кăмака çунать; лампа горит ярко лампа çутă çунать; 2. (быть в жару) вĕрилен, пĕçер, пĕçертсе пăрах; рана горит суран пĕçерет; 3. (краснеть) пиç, пĕçер, хĕрел; лицо горит пит пĕçерсе тăрать; 4. (сверкать ярким блеском) йăлтăртат, çиçсе тăр, çуталса тăр; горит вечерняя заря каçхи шуçăм çиçет; его глаза горят куçĕсем ун çиçсе тăраççĕ; 5. чем, перен. (быть охваченным сильным чувством) çун, тĕмсĕл; гореть ненавистью çав тери курайми пул, курайманлăхпа çунса тăр; гореть любовью хĕрӳллĕн юрат; гореть желанием тĕмсĕл, мĕн те пулин тăвасшăн çун; 6. (преть) хĕр, пĕçерекен пул; сено горит в копнах купари утă хĕрсе кайнă; горит душа (или сердце) горит чĕре (е чун) хыпса тăрать (хумханнипе, пăлханнипе); дело (или работа) горит в руках ĕç вĕресе кăна тăрать; земля горит под ногами каялла пăхмасăр тăр; ниçта кайса кĕме ан пĕл; не горит çунмасть (васкама сăлтав çук).

готовить

несов. 1. кого-что хатĕрле, ту; готовить поезд к отправлению поезда çула тухма хатĕрле; готовить кадры кадрсем хатĕрле; готовить уроки уроксем хатĕрле (е ту); 2. что и без доп. (стряпать) хатĕрле, пĕçер; готовить обед дома апат килте пĕçер; 3. что (запасать впрок) янтăла, хатĕрле; готовить к зиме дрова хĕле вутă хатĕрле; 4. что (замышлять) хатĕрле, хатĕрлен, шутла (пĕр-пĕр ĕçе тума).

допечь

сов. 1. что (кончить печь) пĕçерсе пĕтер, пĕçерсе çитер; 2. чего, разг. (дополнительно) хушса пĕçер, татах пĕçер; 3. перен. прост. см. донять.

жарить

несов. 1. что ăшала, шарикле; жарить картошку на масле çĕрулмине çупа ăшала; 2. кого-что и без доп., разг. (жечь, калить — о солнце) хĕрт, пĕçер, пĕçерт, çунтар, шăрат; 3. что, прост. (жарко топить) вĕрилентер, вĕри хут; хĕрт; жарить печь кăмакана вĕри хут.

жечься

несов. разг. 1. çунтар, пĕçер; крапива жжётся вĕлтрен пĕçерет; 2. (обжигаться) пиç.

заварить

сов. что 1. также чего пĕçер (чей, кофе); 2. (обдать кипятком) вĕриле, пăшăкла; 3. тех. шăратса çыпăçтар.

запечь

сов. что 1. (испечь) ăшне хурса пĕçер; запечь яблоко в тесте панулмие чуста ăшне хурса пĕçер; 2. (подвергнуть действию сильного жара) ĕнтсе яр, хытарса яр (пĕçерсе); запечатле макароны макарона ĕнтсе яр.

зарумянить

сов. что 1. хĕрет; мороз зарумянил щёки сивĕ питçăмартисене хĕретсе ячĕ; 2. (поджарить) хăмăрлантар (пĕçерсе); зарумянить пирог кукăле хăмăрланиччен пĕçер.

испечь

сов. что пĕçерсе кăлар, пĕçер; испечь хлеб из белой муки шурă çăнăхран çăкăр пĕçер.

каша

ж. 1. пăтă; 2. перен. (полужидкая масса) çăрăлчăк; бетонная каша бетон растворĕ; 3. перен. (путаница) арăш-пирĕш, йĕркесĕрлĕх; ◇ берёзовая каша хурăн хуллипе çаптарни; каша в голове пуçра анкă-минкĕ; каша во рту чĕлхи çине çăпан тухнă (уçăмлă калаçайман çын çинчен); заварить кашу пăтă пĕçер; заварилась каша пăтăрмах пуçланчĕ; расхлёбывать кашу вĕçне-хĕрне шыра, майлаштарса яр; каши не сваришь с кем-л. унпа ĕç тăваймăн; мало каши ел тăвар сахалтарах çинĕ, хурапа шурра уйăрсах илеймест-ха; сапоги (или ботинки) каши просят аттин (е пушмакĕн) çăварĕ карăлнă.

недопечь

сов. 1. что (не пропечь) çителĕклĕ ан пĕçер, пĕçерсе ан çитер; 2. что, чего (испечь меньше чем нужно) сахалрах (е çителĕксĕр) пĕçер.

обварить

сов. кого-что 1. (обдать кипятком) пĕçер (вĕри шыв сапса), вĕриле, пăшăхла; 2. (ошпарить) пĕçерт, пĕçертсе яр; обварить ногу кипятком урана вĕри шывпа пĕçертсе яр.

отварить

сов. что. 1. (сварить) пĕçер, пĕçерсе ил, вĕретсе ил; 2. тех. хĕртсе уйăрса ил.

палить

несов. 1. кого-что ĕнт, вĕт, çунтар, вĕтеле; палить поросёнка сысна çури вĕт; 2. кого-что и без доп. хĕрт, çунтар, пĕçер(т); солнце сильно палит хĕвел хĕртсе пăхать; 3. что, разг. (сжигать) çунтар, хыптар, тĕрĕлтеттер; палить солому улăм тĕрĕлтеттер; 4. что, разг. ĕнтсе яр, çунтарса яр; палить бельё утюгом кĕпе-йĕме утюгпа ĕнтсе яр; 5. кого-что, перен. (терзать — о чувствах) çунтар (чĕрене).

парить

несов. 1. что пыллантар, пăспа пĕçер; парить тыкву кавăн пыллантар; 2. что (очищать паром) вĕрет, вĕриле; парить бельё кĕпе-йĕм вĕрет; парить бочку пичке вĕриле; 3. кого-что (в бане) çап (мунчара); 4. обычно безл. пăчăлан, шăрăхлан, пĕçерт; перед грозой парит аслатиллĕ çумăр умĕн пĕçертет; 5. (выделять пар) пăслан; земля парит çĕр пăсланать.

переварить

сов. что 1. (сварить ещё раз) тепĕр хут (е çĕнĕрен) пĕçер; 2. (проварить больше, чем нужно) ытлашши пĕçер (е вĕрет, пыллантар); 3. (при пищеварении) ирĕлтер, шăрат (апата); 4. перен. разг. туссе ирттер, чат; килĕш; не могу переварить ложь суяна тӳсме пултараймастăп; 5. перен. разг. (усвоить) тĕплĕ ăнланса ил.

печь

несов. 1. что пĕçер; печь пироги кукăль пĕçер; 2. кого-что, во что и без доп. хĕрт, пĕçерт; сегодня весь день печёт солнце паян кунĕпех хĕвел хĕртет.

поварить

сов. что пĕçерсе ил, пĕçер (кăштах).

потушить

сов. что (поварить) хупласа пĕçер, çемĕçтер (вĕри кăмакара).

приготовить

сов. что 1. хатĕрле, ту, хатĕрлесе хур, туса хур; приготовить плетением çыхса ту; 2. кого (заранее подготовить к чему-л.; предупредить) хатĕрле; приготовить к экзаменам экзаменсене хатĕрле; 3. что (состряпать) хатĕрле, пĕçер, пĕçерсе хатĕрле; приготовить жаркое шаркку пĕçер; приготовить яичницу çăмарта хăпарт; приготовить угощение сăй хатĕрле.

причинить

сов. что ту, кӳр, кăтарт, ⸗ла [⸗ле], ⸗тар [⸗тер]; причинить ущерб шар ту (е кăтарт); причинить страдания хĕн кăтарт, асаплантар (е çунтар), ăша пĕçер; причинить вред сăтăр ту; причинить боль ыраттар.

проварить

сов. что 1. (сварить до готовности) пĕçерсе çитер, лайăх пĕçер (е вĕрет); 2. что и без доп. (в течение какого-л. времени) пĕçерсе ирттер (вăхăта), пĕçер (пĕр хушă); 3. что, тех. шăратса çыпăçтар.

пропарить

сов. кого-что 1. хĕрт (тислĕке) пăшăхла вĕриле (катка, пичкене), пĕçер (милĕке); 2. (в бане) çап (милĕкпе).

пропечь

сов. что пĕçерсе çитер, витĕрех (е лайăх) пĕçер.

распарить

сов. 1. что (размягчить действием пара) вĕриле, çемçет, пăспа пĕçер, вĕр и пăспа (е шывпа) çемçет; распарить репу çарăка пăспа пĕçер; 2. кого, разг. (разогреть до пота) тарлат, тарличчен ăшăт, çап (милĕкпе), çемçет; распарить свои косточки шăм-шака çемçет.

сварить

сов. что 1. пĕçер, вĕрет; сварить суп яшка пĕçер; сварить смолу сăмала вĕрет; 2. тех. шăратса çыпăçтар; с ним каши не сваришь унпа пăтă пĕçереймĕн.

сдобрить

сов. что, чем, разг. техĕмлентер, (юрма) юр, юрса пĕçер; сдобрить борщ сметаной борща хăймапа юр.

секретничать

несов. разг. 1. (держать в секрете) пытар; 2. (разговаривать по секрету) вăрттăн (е пăшăлтатса) калаç, пăшăл пăтти пĕçер.

срамить

несов. кого-что, разг. 1. (навлекать позор) намăслантар, намăс кăтарт, ята çĕрт; 2. (ругать, уличая в чём-л. позорном) хăрт, намăслантар, пите пĕçер (е хĕрет), питле.

срамиться

несов. разг. намăс кур, ята çĕрт, пите пĕçер (е хĕрет).

томить

несов. 1. кого-что асаплантар, тертлентер, ĕшентер, халран яр; томить в тюрьме тĕрмере асаплантар; 2. что, кул. (долго парить) пыллантар, пăспа пĕçер; томить мясо аша пăспа пĕçер; томить калину в горшке палана чӳлмекре пыллантар; 3. что, тех. çемçет (нумайччен хĕртсе); томить чугун чугуна хĕртсе çемçет.

тушить

несов. что, кул. пăшăхласа пĕçер, хупласа пĕçер, пăспа пĕçер; тушить баранину сурăх ашне хупласа пĕçер.

упарить

сов. 1. что пăспа пĕçер (е çемçет); упарить капусту купăстана пăспа пĕçер; 2. кого, прост. (измучить) тара (е кăпăка) ӳкер, хытă тарлат.

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

пĕçер

[peĵer]
kuiri (kuiru), baki (baku), varmigi (varmigu)
кукăль пĕçер — baki kukojn
мунча пĕçерет — en la benejo varmegas
вĕлтĕрен пĕçертет — la urtiko bruligas
эп(ĕ) каçхи апат пĕçертĕм — mi preparis la vespermanĝon
чей пĕçер — infuzi teon
пĕçернĕ какай — kuirita viando

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

пĕçер

1. «печь», «варить»; 2. «жечь» (о крапиве); 3. «запаривать», «заваривать»; МК, Замахш. бишӳр, азерб., туркм., кумык., карач. бишир, кирг. бышыр, тув. быжыр «печь», Рабг., уйг. пшиӳр, узб., тур, пишир, казах., ног., к. калп. писир, алт. В, хак. пызыр, якут. бусар, башк. бешер, тат. пешер «печь», «варить», «стряпать». Происходят от пиç, пиш, быш.

пиç

1. «зреть», «спеть», «поспевать», «созревать», «наливаться»; 2. «вариться», «печься»; 3. «приобретать навык, уменье», «становиться опытным»; КБ, алт. В пыш, хак. пыс, кирг., тув. быш, тефс. ХII-ХIII вв., азерб., туркм., кумык, биш, уйг., узб., тур. пиш, тат. пеш, башк. беш, казах., ног. пис, якут. бус «созревать», «поспевать»; «вариться», «печься»; казах. пыс «окрепнуть», «закалиться»; см. пĕçер.

Чăвашла-вырăсла фразеологи словарĕ

Пăшăлти пăтти пĕçер

Пăшăлти [пăшăл] пăтти пĕçер шептаться, шушукаться, секретничать.
Хĕрачасем кĕтессе пухăннă, пăшăлти пăтти пĕçереççĕ. Г. Луч. Сăмах çу пек юхнă хушăрах пине çитсе татăлса та кайнă, ялти пăшăлти пăтти пĕçерекен тăшмансен сăмаххисем çине те куçнă. Н. Шупуççынни. — Мĕн эсир пăшăл пăтти пĕçеретĕр? — чарăнсах тăчĕ маларах кайнă заведующи. А. Емельянов. Теприсем пур, командир сисмен самантпа усă курса, пăшăл пăтти пĕçерсе илме ĕлкĕреççĕ. В. Бурнаевский.

Пите пĕçер

Пите пĕçер (пĕçерт) срамить / осрамить кого, позорить / опозорить кого.
Хăйне хăй питне пĕçерчĕ. Ӳркевлĕх ӳкерет, пите пĕçертет; хастарлăх хăтарать, чапа кăларать. Ваттисен сăмахĕсем. Анфисăн сăмахĕсем пите пĕçертрĕç пулин те, Тарас Андреевич пĕр хускалмасăр тăнларĕ. П. Львов.

Халап çап

Халап (халапа) çап [çаптар] 1. (оживлённо, увлечённо) разговаривать, беседовать, вести разговор, беседу; 2. пустословить, переливать из пустого в порожнее.
1. Окопри салтаксем виçшер-тăватшарăн пухăна-пухăна халап çапма тытăнчĕç. С. Элкер. Арпа кӳпи çинче хĕрарăмсем каçса кайсах халап çапса лараççĕ. С. Аслан. Тулта хĕрхенӳсĕр хĕл мучи алхаснă чух ăшă пӳртре, шартлатса çунакан кăмака умĕнче, халап çапса ларнинчен ырри мĕн пултăр ĕнтĕ. А. Артемьев. 2. Трактористсем валли кайса апат пĕçер, кайран халап çапса вырт. В. Урташ. Халап çапса хапха тăррине улăхаймăн, юмах ярса юман тăрне улăхаймăн. Ваттисен сăмахĕсем. Хĕрарăмсем çăл кутĕнче халапа çапаççĕ.

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

пицца

ç.с. Аш-пăш, пахча çимĕç, кăмпа турамĕсем тата сыр кĕрпекĕсем ярса, соуспа юрса пĕçернĕ пӳремеч. Театр буфечĕсенче чăваш апачĕ мар, ĕнерхи-виçĕмкунхи пицца ... сутаççĕ. Х-р, 17.12.1992, 3 с. Кам нумайрах пицца çийĕ, сăра ĕçĕ — вĕсене парне. ÇХ, 1998, 22 /, 2 с. Пицца текеннине ăнланаймарăм, чуста çине шеллесе çеç çăмарта сарри, çӳхен каснă 3—4 татăк кăлпасси, сухан хунă. Х-р, 29.05.2001, 2 с. — пицца пĕçер (ÇХ, 1999, 39 /, 12 с.; ÇХ, 2001, 33 /, 2 с.).

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

варени ту

çырла пĕçер. Етĕрне уесĕнче Куракăшри Афанасий Шумилов çырла пĕçерме (варенье тума) пит вĕренесшĕн пулнă [Çулталăк 1903б:40].

Çавăн пекех пăхăр: