Шырав: пултарулăх
Чăвашла-вырăсла словарь (1982)
3.
сила
ĕç вăйĕ — рабочая сила
производителлĕ вăйсем — производительные силы
революцин тĕп вăйĕсем — движущие силы революции
çутçанталăк вăйĕсем — силы природы
халăхăн пултарулăх вăйĕсем иксĕлми нумай — творческие силы народа неиссякаемы
2.
иссякать, оскудевать
иксĕлми пуянлăх — неиссякаемое богатство
халăхăн иксĕлми пултарулăх вăйĕсем — неиссякаемые творческие силы народа
оркестровый
симфони оркестрĕ — симфонический оркестр
хĕлĕхлĕ инструмент оркестрĕ — струнный оркестр
пултарулăх оркестрĕ — самодеятельный оркестр
оркестр партийĕ — оркестровая партия
оркестр музыки — оркестровая музыка
оркестрта калакан — оркестрант
то же, что пултарулăх
1.
дарование, дар, одаренность, способности
вăтам пултарулăх — средние способности
музыка пултарулăхĕ — музыкальная одаренность
организатор пултарулăхĕ — организаторские способности
пултарулăха аталантар — развивать способности
2.
творчество
творческий
çыравçă пултарулăхĕ — творчество писателя
халăх пултарулăхĕ — народное творчество
пултарулăх ĕçĕ — творческая деятельность
пултарулăх ĕçĕ — творческая работа
пултарулăх каçĕ — творческий вечер
пултарулăх çурчĕ — дом творчества
пултарулăх вăй-хăвачĕ — творческие силы
пултарулăхлă усă кур — творчески использовать что-л.
3.
самодеятельность
самодеятельный
художество пултарулăх кружокĕ — кружок художественной самодеятельности
пултарулăх коллективĕ — самодеятельный коллектив
смотровой
çар смотрĕ — смотр войскам
тĕрĕслев смотрĕ — смотр проверки
художество пултарулăх смотрĕ — смотр художественной самодеятельности
смотр комиссийĕ — смотровая комиссия
смотр ирттер — проводить смотр
3.
союз (общество организацийĕ)
çамрăксен коммунизмла союзĕ — ист. коммунистический союз молодежи (комсомол)
професси союзĕсем — профессиональные союзы
çыравçăсен союзĕ — союз писателей
пултарулăх союзĕсем — творческие союзы
1.
студия (пултарулăх лаççи)
ӳкерӳçĕ студийĕ — студия художника
художественный
СССР художество Академийĕ — ист. Академия художеств СССР
художество галерийĕ — художественная галерея
художество пултарулăх коллективĕ — коллектив художественной самодеятельности
5. перен.
душа, вдохновитель
вăл пирĕн пултарулăх коллективен чунĕ — он душа нашего коллектива самодеятельности
1.
поиск, искания
ăслăлăх шыравĕ — научный поиск
пултарулăх шыравĕ — творческие искания
2. перен.
рост, совершенствование
артистăн пултарулăх ӳсĕмĕ — творческий рост артиста
ĕççыннисен культура ӳсĕмĕ — ист. культурный рост трудящихся
рабочий, трудовой
ал ĕçĕ — 1) ручная работа 2) рукоделие
ăс-хакăл ĕçĕ — умственный труд
вăл-хая ĕçĕ — физический труд
вăй çемми ĕç — посильная работа
токарь ĕçĕ — токарное дело
коммунизмла ĕç бригади — бригада коммунистического труда
коммунизмла ĕç шкулĕ — школа коммунистического труда
литература ĕçĕ — литературная работа, работа литератора
ăслăлăх ĕçĕ — 1) научный труд 2) научная работа, научное сочинение
ăслăлăх тĕпчев ĕçĕ — научно-исследовательская работа
общество ĕçĕ — общественная работа
çураки ĕçĕсем — весенне-полевые работы
пултарулăх ĕçĕ — творческая работа
тухăçлă ĕç — производительный труд
уй-хир ĕçĕсем — полевые работы
ялхуçалăх ĕçĕсем — сельскохозяйственные работы
ĕç вăйĕ — рабочая сила
ĕç вырăнĕ — рабочее место
ĕç дисциплини — трудовая дисциплина
ĕç законодательстви — трудовое законодательство
ĕç кабинечĕ — рабочий кабинет
ĕç кĕнеки — трудовая книжка
ĕç килĕшĕвĕ — трудовое соглашение
ĕç кунĕ — рабочий день
ĕç норми — норма выработки
ĕçри паттăрлăх — трудовой героизм
ĕç резервĕсем — трудовые резервы
ĕçсĕр тăни — простой в работе
ĕç тумтирĕ — спецовка, рабочая одежда
ĕç тухăçлăхĕ — производительность труда
ĕç укçи — заработная плата
ĕç урокĕ — урок труда (в школе)
ĕç хавалĕ — трудовой порыв
ĕçри хавхалану — трудовой энтузиазм
ĕç хатĕрĕсем — 1) средства производства 2) инвентарь
ĕçе юрăхлă халăх — трудоспособное население
ĕçе хăнăхтар — приучать к труду
ĕç ăнса пырать — работа спорится
Мĕн чухлĕ йыш, çавăн чухлĕ ĕç. — посл. Какова семья, такова и ее работа.
ĕç вилсен те виç кунлăх юлать. — погов. Говорят, что работы и после смерти останется на три дня.
Арçын ĕçĕ ана çинче, хĕрарам ĕçĕ сĕтел çинче. — посл. Труд мужчины на ниве, труд женщины — на столе.
лабораторный
хими лабораторийĕ — химическая лаборатория
лаборатори ĕçĕ — лабораторная работа
лаборатори сапачĕсем — лабораторные занятия
лабораторири опытсем — лабораторные опыты
лаборатори савăт-сапи — лабораторная посуда
çыравçăн пултарулăх лабораторийĕ — перен. творческая лаборатория писателя
интеллигенция
пултарулăх интеллигенцийĕ — творческая интеллигенция
техника интеллигенцийĕ — техническая интеллигенция
Вырăсла-чăвашла словарь (2002)
сущ.муж.
1. ансамбль (юрăçсен е кĕвĕçсен ушкăнĕ); ансамбль песни и танца юрăпа ташă ансамблĕ; фольклорный ансамбль халăх пултарулăх ансамблĕ
2. пĕрлĕх, килĕшулĕх, çураçулăх (сăм., хулари çурт-йĕрсен)
прил.
Турă -ĕ; турă -ĕ; божья воля Турă ирĕкĕ ♦ божья коровка уяр (пĕчĕк кăпшанкă); свет божий çут тĕнче; в нём искра божья унăн турă пани, пултарулăх пур; божьей милостью турă ырлăхĕпе; ясно как божий день пĕтĕмпех паллă, куç кĕретех
сущ.множ.
1. (син. сведения) даннăйсем, хыпарсем; по официальным данным официаллă хыпарсем тăрăх; обобщить данные даннăйсене пĕтĕмлет
2. (син. способности, задатки) пултарулăх, хевте; у ребёнка есть музыкальные данные ачан юрă-кĕвĕ пултарулăхĕ пур ♦ компьютерная база данных компьютер даннăйсен бази
сущ.муж., множ. дары
1. (син. подарок, приношение) парне, кучченеç; принести в дар парне пар, парнеле; щедрый дар пысăк парне, хаклă кучченеç
2. (син. способность, талант) пултарулăх, талант; литературный дар çыравçă пултарулăхĕ; божий дар Турă пиллени ♦ дары природы çут çанталăк пуянлăхĕ; потерять дар речи чĕлхесĕр пул, калаçайми пул (тĕлĕннипе, аптăранипе)
сущ.сред. (син. талант)
пултарулăх, талант; пултаруллă çын; он обладает музыкальным дарованием унăн юрă-кĕвĕ пултарулăхĕ пур; конкурс молодых дарований пултаруллă çамрăксен конкурсĕ
сущ.жен.
интеллигенци (ятарлă пĕлӳ илсе ăс-тăн ĕçĕпе пурăнакансем); техническая интеллигенция техника интеллигенцийĕ; творческая интеллигенция пултарулăх интеллигенцийĕ (художниксем, çыравçăсем, артистсем т. ыт.)
прил.
акăщ; лебединый пух акăш мамăкĕ ♦ лебединая песня чи чаплă хайлав (пултарулăх çыннин)
сущ.муж.
кĕвĕçĕ, музыкант; самодеятельные музыканты пултарулăх музыканчĕсем
сущ.сред.
1. пĕрлешни; пĕрлештерни; объединение мелких фирм вак фирмăсене пĕрлештерни
2. (син. предприятие, организация) пĕрлешӳ; производственное объединение производство пĕрлешĕвĕ; творческие объединения пултарулăх пĕрлешĕвĕсем
сущ.муж.
режиссёр (театрта, телевиденире, кинора пултарулăх ĕçне ертсе пыракан)
сущ.муж., множ. роста
1. ӳсӳ, ӳсĕм; ӳсни; трава пошла в рост курăк ӳссе пырать
2. аталану, ӳсĕм, вăйлану; аталанни, ӳсни, вăйланни; творческий рост пултарулăх аталанни
3. пӳ, кĕлетке, хапа; человек низкого роста лутра пӳллĕ çын; встать во весь рост яшт тӳрленсе тăр
сущ.жен.
пултарулăх; художественная самодеятельность школьников шкул ачисен илемлĕ пултарулăхĕ
прил.
пултарулăх -ĕ; самодеятельный коллектив пултарулăх коллективĕ
сущ.жен. (син. одарённость)
пултарулăх; развивать музыкальные способности кĕвĕ-юрă пултарулăхне аталантар
прил. (син. обходительный), тактично нареч.
этеплĕ, пахматлă, йĕркеллĕ, ретлĕ; тактично вести себя йĕркеллĕ пул
сущ.муж. (син. дар, одарённость)
пултарулăх, талант; талант писателя çырăвçă пултарулăхĕ
прил., творчески нареч.
пултару -ĕ, пултарулăх -ĕ; пултаруллă; творческие союзы пултарулăх пĕрлешĕвĕсем; творческий путь поэта сăвăçăн пултарулăх çулĕ
сущ.сред.
пултару, пултарулăх, хайлалăх; народное творчество халăх пултарулăхĕ
прил.
халăх пултарулăх -ĕ; фольклорный ансамбль халăх пултарулăхĕн ансамблĕ; фольклорный фестиваль халăх пултарулăхĕн уявĕ
прил., художественно нареч.
1. ӳнер -ĕ; ăсталăх -ĕ; художественный уровень ăсталăх шайĕ; художественный музей ӳнер музейĕ
2. илем -ĕ; илемлĕ, сăнарлă; художественная литература илемлĕ литература; художественная гимнастика илемлĕ гимнастика; изобразить художественно илемлĕ сăнарласа кăтарт; участвовать в художественной самодеятельности илемлĕ пултарулăх ĕçне хутшăн
Вырăсла-чăвашла словарь (1972)
1. искусство, пултарулăх (творчество) ĕҫӗ; 2. творчество ӗҫӗн пĕр пайӗ, тӗсĕ (поэзи, музыка т. ыт.); 3. пӗр-пӗр ӗҫе тумалли меслетсен системи; пултарулӑх; 4. ӑсталӑх, маҫтӑрлӑх; ӗçе пит ӑста пӗлсе пултаруллӑ туни.
1. талант, пултарулăх; 2. талантлă çын; молодые таланты çамрăк талантсем, талантлă çамрăксем.
мн. нет пултарулăх, творчество; творчество Пушкина Пушкин творчестви; народное творчество халăх пултарулăхĕ.
Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)
м. 1. çутă, йăлтăркка; блеск солнца хĕвел йăлтăркки; 2. перен. капăрлăх, чаплăлăх; пултарулăх; блеск нарядов тумтир капăрлăхĕ; сыграть роль с блеском роле чаплă выля; 3. мин. йăлтăркка минерал; железный блеск йăлтăркка тимĕр руди; ◇ во всём блеске пĕтĕм капăрлăхпа (е пултарулăхпа).
ж. хастарлăх, пултарулăх.
ж. 1. çапăçас пултарулăх; 2. перен. хастарлăх, ĕçри пултарулăх.
м. 1. каç; к вечеру каç пуласпа; под вечер каçалапа; по вечерам каçсерен; 2. (вечернее представление) вечер, каç; вечер художественной самодеятельности художествăллă пултарулăх вечерĕ; литературный вечер литература каçĕ; вечер отдыха кану каçĕ.
ж. генилĕх, хăватлă пултарулăх.
м. 1. гени, хăватлă пултарулăх; 2. (человек) гени, питĕ пултаруллă çын; гений революции революци генийĕ; ◇ добрый гений ырă тăвакан çын; злой гений усал çын, усал кӳрекен çын.
ж. 1. пиçĕлĕх, авăнма пултарни, авкаланчăк; 2. перен. ăсталăх, пултарулăх, çаврăнăçулăх; гибкость в политике политикăри çаврăнăçулăх.
мн. скл. как прил. 1. (сведения, показатели) сведенисем, даннăйсем; по неполным данным тулли мар сведенисем тăрăх; 2. (задатки) мĕн кирли, пултарулăх, пултараслах, пултăк; у него есть всё данные стать хорошим певцом унăн юрăç пулма мĕн кирли пурте пур.
м. 1. (подарок) парне; халал; 2. (способность, талант) пултарулăх, талант; ◇ дар слова или дар речи сăмах ăсталăхĕ, сăмах илемлĕхĕ.
с. пултарулăх, талант; музыкальное дарование музыка пултарулăхĕ.
ж. пултарулăх, талантлăх, пултăклăх.
ж. паттăрлăх, хастарлăх, пултарулăх; воинская доблесть салтак паттăрлăхĕ.
ж. 1. уменыи. см. жила ; 2. тымар (çулçăн); 3. горн, сий; чёрный мрамор с серыми жилками кăвак сийлĕ хура мрамор; 4. (рыболовная) вăлта çиппи; 5. перен. пултăк, пултарулăх; ◇ жилки затряслись сехре хăпрĕ.
м. 1. задаток, сататкă; внести задаток сататкă пар; 2. мн. задатки пултарулăх.
м. имитатор, имитацилекен; талант имитатора имитацилес пултарулăх.
ж. манёвр тăвас ăсталăх (е пултарулăх); çаврăнăçулăх; высокая манёвренность войск çарсем хăвăрт куçма пултарни.
прил. 1. нумай хысаклă (е аяклă); многогранный камень нумай хысаклă чул; 2. перен. нумай енлĕ, пуян пĕлӳллĕ; многогранный талант нумай енлĕ пултарулăх; ◇ многогранный угол мат. нумай енлĕ кĕтес.
прил. 1. мат. нумай енлĕ (е аяклă); многосторонняя призма нумай енлĕ призма; 2. нумай енлĕ, нумаййăн хутшăнакан; многосторонний договор нумай енлĕ договор; 3. (разносторонний) нумай (е тĕрлĕ) енлĕ (пултарулăх е интерес).
ж. пултарулăх, талантлăх.
с. 1. тĕк; лебяжье перо акăш тĕкĕ; куриное перо чăх тĕкĕ; 2. (для письма) перо; писать пером перопа çыр; 3. перен. (писательская манера) çырни, çырас пултарулăх; владеть пером çырма пултар; 4. (плавник рыбы) çунат (пуллăн); 5. разг. (зелень лука и чеснока) çулçă, çеçке; перья лука сухан çулçи; 6. тех. (лопасть) калак, çунат; ◇ ни пуха ни пера! ăнăçлă пултăр!
ж. фин. тӳлеме пултарни, тӳлес пултарулăх.
прил. 1. сăвăллă, сăвăласа çырнă, поэзи ⸗ĕ [⸗и]; поэтическое произведение поэзи произведенийĕ; 2. (склонный к поэзии) поэзи (е сăвă) ⸗ĕ [⸗и]; поэтический талант сăвă çыраç пултарулăх; 3. (возвышенный, полный лиризма) поэтикăлла, илемлĕ, çепĕç.
прил. 1. кĕмелли, пропусклă, пропуск ⸗ĕ [⸗и]; пропускная система пропуск йĕрки; 2. пăхса яракан, витĕр кăларса (е ирттерсе) яракан; пропускная способность пăхса ярас пултарулăх.
ж. 1. (творческое начало) пуçарулăх; 2. (художественное творчество) пултарулăх; кружок художественной самодеятельности художество пултарулăх кружокĕ.
прил. 1. пуçаруллă; 2. пултарулăх ⸗ĕ [⸗и]; самодеятельный коллектив пултарулăх коллективĕ.
м. тĕрĕслев, тĕрĕслӳ, пăхса тухни, смотр; смотр войск çарсене тĕрĕслени; смотр художественной самодеятельности художество пултарулăх смотрĕ.
ж. 1. (возможность осуществлять) пултарни, пултарулăх; мыслительная способность шухăшлама пултарни; способность к размножению хунама (е ĕрчеме) пултарни; покупательная способность сутăн илме пултарни; от каждого — по способностям кашнинчен — пултарулăхне кура; 2. чаще мн. способности (дарования) пултарулăх, талант.
м. 1. (дарование) талант, пултарулăх; у него большой талант унăн талант пысăк; 2. (одарённый человек) талант, талантлă çын; он большой талант вăл пысăк талантлă çын; ◇ зарыть талант (в землю) пултарулăхна пĕтер.
ж. талантлăх, пултарулăх.
с. творчество, пултарулăх; художественное творчество художествăллă пултарулăх; народное творчество халăх пултарулăхĕ, халăх творчестви.
ж. ĕçлеме пултарни, ĕçлес пултарулăх; потерять трудоспособность ĕçлейми пул.
прил. сайра пулакан, тĕлĕнмелле, тĕлĕнтермĕш; феноменальные способности тĕлĕнмелле пултарулăх.
ж. 1. (приём) ярса илни, ярса тытни; 2. перен. (способ действия) тыткалани; железная хватка çирĕп тыткалани; 3. (уменье, ловкость) пултарулăх, хастар; хватка в работе ĕçри пултарулăх; ◇ мёртвая хватка см. мёртвый.
ж. 1. чее, чеелĕх, хайла; хитрость лисы тилĕ чеелĕхĕ; 2. (притворство) чееленни, ултав; 3. разг. (изобретательность) хайла, пултарулăх, ăслай, майне пĕлни; 4. разг. (скрытый смысл чего-л.) тупсăм, сăлтав; ◇ не велика (или небольшая) хитрость темех мар, йывăр япалах мар.
Социаллӑ сӑмахлӑхӑн вырӑсла-чӑвашла словарӗ (2004)
интеллигенци (ятарлă пĕлӳ илсе ăс-хакăл, ӳнен ĕçĕпе пурăнакансен йышĕ); творческая интеллигенция пултарулăх интеллигенцийĕ (çыравçăсем, художниксем, артистсем т.ыт.); техническая интеллигенция техника интеллигенцийĕ; сельская интеллигенция ял интеллигенцийĕ
1. ӳнер (пурнăçа пултарулăх мелĕсемпе сăнласа кăтартни); изобразительное искусство сăнарлă ӳнер 2. ăсталăх; военное искусство вăрçă ăсталăхĕ
коллектив, йыш; коллектив бригады бригадăн йышĕ; творческий коллектив пултарулăх коллективĕ
пĕрлешӳ; производственное объединение производство пĕрлешĕвĕ; профсоюзное объединение профсоюзсен пĕрлешĕвĕ; творческие объединения пултарулăх пĕрлешĕвĕсем (сăм., художниксен, артистсен, çыравçăсен)
1. пуçарулăх; общественная самодеятельность масс массăсен обществăлла пуçарулăхĕ 2. пултарулăх; художественная самодеятельность илемлĕ пултарулăх
1. ĕçлекен, ĕçлеме пултаракан; самодеятельное население ĕçлеме пултаракан халăх 2. пултарулăх -ĕ; самодеятельный коллектив пултарулăх коллективĕ; самодеятельный художник хăй халлĕн ĕçлекен художник (ятарласа вĕренмесĕр)
смотр, тĕрĕслев; тĕрĕслени; смотр войск гарнизона гарнизонри çарсен тĕрĕслевĕ; смотр художественной самодеятельности илемлĕ пултарулăх смотрĕ
1. ӳнер -ĕ, ăсталăх -ĕ; художественный музей ӳнер музейĕ 2. идем -ĕ; илемлĕ, сăнарлă; художественная литература илемлĕ литература; художественная самодеятельность илемлĕ пултарулăх
1. ӳнер -ĕ, ăсталăх -ĕ; художественный музей ӳнер музейĕ 2. идем -ĕ; илемлĕ, сăнарлă; художественная литература илемлĕ литература; художественная самодеятельность илемлĕ пултарулăх
фольклор -ĕ; халăх пултарулăх -ĕ; фольклорный ансамбль фольклор ансамблĕ; фольклорные материалы халăх пултарулăх материалĕсем
Чăвашла-тутарла словарь (1994)
сәләт
Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки
[eŝj]
laboro, labora, afero
эп(ĕ) ĕçе кайрăм — mi iris al labor(ej)o
мĕнле ĕçсем? — kiel vi fartas? kiel statas la aferoj?
ал ĕçĕ — manlaboro
manfarado
ăс-хакăл ĕçĕ — mensa laboro
вăй-хал ĕçĕ — fizika laboro
ăслăлăх ĕçĕ — scienca laboro
пултарулăх ĕçĕ — krea laboro
ĕç вăйĕ — laborforto
ĕç вырăнĕ — laborloko
ĕç кĕнеки — laborlibreto
ĕç килĕшĕвĕ — labora interkonsento
ĕç кунĕ — labortago
ĕç укçи — laborpago
ĕç хавалĕ — labora entuziasmo, elano
ĕç хатĕрĕсем — laboraj instrumentoj
laborilaro
ĕçе выр(ă)наçтар — helpi laborposteniĝi, havigi laboron
ĕç шыра — serĉi laboron
ĕçе ил — dungi
ĕçе кĕр —(ek) havi laboron, (ek)havi postenon
ĕçе тух — eklabori, veni labori
ĕçрен кăлар — maldungi, eksigi de la ofico
ĕç çырăвĕ — laborletero
çар ĕçĕ — militservo
ĕç-хĕл — verbo
ĕçле — labori
эп(ĕ) ĕçлеме хатĕр — mi pretas labori
ĕçлĕ тĕл пулу — labora kunveno
ĕçлев — labooro, laboora
ĕçлеве сыхлани — laborprotekto
ĕçлевçĕ — laboristo, oficisto
ĕçчен — laborema
ĕçсĕр — senlabora
ĕçсĕрлĕх — senlaboreco
ĕçсĕрлен — mallabori
ĕçтеш — kolego, samlaborulo
Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)
«способность», «дарование», «талант»; халăх пултарулăхĕ «народное творчество». От глагола пултар «мочь»,
Чăвашла-вырăсла фразеологи словарĕ
Никĕсре тăр лежать в основе чего.
Ушкăнлă пултарулăх, халăхлăх, ĕç массисен идейăлăхĕ ача-пăча поэзийĕнче те никĕсре тăраççĕ. В. Канюков.
Парăмра [парăма] ан юл не оставаться / не остаться в долгу у кого, перед кем (отвечать кому-либо тем же самым, таким же отношением, поступком и т. п.).
Ял ĕçченĕсем те парăмра юлмарĕç. Районти художество пултарулăх коллективĕсем хăйсен пултарулăхне кăтартрĕç. Коммунизм ялавĕ. Сана Тăван çĕршыв хавас кунçул пиллет, Ун умĕнче эс парăма ан юл. С. Шавли.
Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ
1. Ç.п. Несĕлĕпе е чĕлхипе вырăс пулни. Поэтăмăр [Г.Айхи] пултарăвне хакланă май «чăвашлăх» е «вырăслăх» ыйтăвне хускатни усăсăр япала. Вĕсен хушшинче — пултарулăх ĕçне илес пулсан — чикĕ лартаймастăн. А.Хусанкай //Х-р, 10.09.1992, 5 с. Н.Ашмарин вырăслăхĕпе пире вĕçĕмсĕр сăмсаран чышнине тӳссе çитет! Э. Илле //Х-р, 2.08.2000, 2 с. 2. П.п. Вырăс хавалĕ, вырăс тĕнчи (чĕлхи, шухăшлавĕ, йăли-йĕрки, тĕнĕ т.ыт.те); вырăссен несĕллĕхĕ. Пĕр енчен [Г.Н.Волковăн «Пуш уйăхĕн вĕçĕнче» калавĕнче] — чăвашлăхшăн тăрăшакансем..., тепĕр енчен — вырăслăхшăн тăрăшакансем. И.Кузнецов, 1977, 169 с. Ара, пĕтĕм информаци, хыпар вырăсла килнипе пĕтĕм тĕнче вырăслăхран çеç тăрать вĕсемшĕн. Ил.Ива-нов //Х-р, 8.10.1992, 2 с. Вырăсăн — вырăслăх, чăвашăн — чăвашлăх пултăр. Х-р, 24.08.1993, 3 с. Ку, ун шучĕпе, чăвашлăх статусне чакарать, вырăслăхăнне ӳстерет. Х-р, 15.08.2000, 4 с.
ç.с. Фестивалĕн, пултарулăх конкурсĕн чи хисеплĕ награди, тĕп премийĕ. Спектакльшĕн вăл ... çамрăксен театрĕсен фестивалĕнче «Гран-при» илме тивĕç пулчĕ. КЯ, 11.06.1991, 4 с. Пĕтĕм тĕнчери телефестивальте гран-при çĕнсе илтĕмĕр. ÇХ, 1999, 49 /, 3 с. Иккĕмĕш кун вара Л.Васильева Гран-прие [кирлĕ, гран-прие] тивĕçнĕ... Гран-при микрофон-парне пулчĕ. Х-р, 23.01.2001, 3 с. — гран-при тапхăрĕ (ÇХ, 2000, 5 /, 12 с.); Гран-при çĕнтерӳçи (ÇХ, 2001, 20 /, 5 с.); Гран-при хуçи (Т-ш, 2001, 39 /, 3 с.).
п.п. Ăстала, ăслăла, хайла, хатĕрле. Приказ хыççăн приказ калăплама тытăннă, «...хăтарас!», «...кăларас!» К-н, 1977, 24 /, 2 с. Сăвăсем те ярăмларăн, повеçсем те шăрçаларăн, кулăшсем те ăсталарăн, халь мĕскер-ши калăплатăн. К-н, 1985, 9 /, 6 с. Пултарулăх çурчĕсенче романсем «калăпласа» лараймарăм. Х-р, 22.09.1998, 3 с. Чăваш çамрăкĕсен театрĕнче ĕçлет, тĕрлĕ роль калăплать. Ар, 2001, 6 /, 3 с. — сăнар калăпла (Я-в, 1976, 3 /, 25 с.; ТА, 1990, 9 /, 66 с.; Г.Федоров, 1996, 16 с.; Ар, 2001, 14 /, 1 с.); — çăхав калăпла, жалоба калăпла (В.Енĕш, 1986, 85 с.), кĕнеке калăпла (Х-р, 11.12.1998, 2 с.).
п.п. Хутлăх, анлăх, талккăш; область, сфера. Çавăнтанпа вара Василий Филиппович культурăпа çутĕç каçалăкĕнче ĕçлет. С.Шавлы, 1968, 100 с. Тырра халь каçалăкпа вырмаççĕ. Анчах аслă пурнăç уй-хирĕнче кашни çыннăн хăйĕн каçалăкĕ пур. А.Эсхель, 1983, 155 с. Пурнăç нушине çамрăклах хуçалăх ĕçĕн тĕрлĕ каçалăкĕсенче астивнĕ. Я-в, 1995, 9 /, 57 с. Вăкăр умĕнче анлă каçалăк уçăлать, пур пуçару та ăнăçать. Х-р, 11.04.1998, 8 с. — ĕç каçалăкĕ (Хв.Уяр, 1978, 30 с.); проза каçалăкĕ (Ю.Артемьев, 1980, 86 с.); чун каçалăкĕ (А.Емельянов, 1985, 346 с.); литература каçалăкĕ (Э-и, 1992, 11 /, 5 с.; УС, 1999, 46—47 /, 7 с.; С-р, 2002, 40 /, 6 с.); наука каçалăкĕ (Х-р, 24.08.1993, 3 с.); пултарулăх каçалăкĕ (Ç-т, 1999, 1—2 /, 29 с.); кун-çулăмăр каçалăкĕ (А.Смолин, 1999, 40 с.); çырулăх каçалăкĕ (Х-р, 9.01.2002, 4 с.).
ç.п. Халăха пухса çĕнĕ япалапа, пултарулăх ĕçĕпе чаплăн паллаштарни; презентаци, хăтлав. Çĕртме уйăхĕн 23-мĕшĕнче Шупашкарти Сăра музейĕнче ятарлă кăтарту пулĕ. Х-р, 20.06.2000, 2 с. А.Тимофеев-Ыхран «Çырусем» ... кĕнекин презентацийĕ иртрĕ. Ун умĕн ... В.Пушкин пухса хатĕрленĕ «Чăваш литератури» учебник-хрестоматин кăтартăвне йĕркеленĕччĕ. Х-р, 19.10.2001, 4 с.
ç.с. Пĕлӳпе пултарулăх пахалăхĕ. Халĕ пур çĕрте те компетентлăх çитейменни е пачах çукки пирки нумай калаçтапăр. Чĕлхе аталанăвĕн тилхепине тытса пыма, паллах ĕнтĕ, компетентлăх кирлĕ. М.Федотов //Х-р, 11.04.1992. Кругловăн компетентлăх çук тенĕ. Чăвашла каласан — ĕçлеме пултарайман мемме. ÇХ, 1998, 40 /, 1 с.
ç.с. Пĕр-пĕр япаласен (картинăсен, кĕнекесен т.ыт.) пуххине йĕркелесе халăха вăхăтлăх кăтартни; выставка, куравăш. Курава Чăваш патшалăх ӳнер музейĕн залĕсенче йĕркеленĕ. Юрий Зайцев, 1990, 1 с. Библиотекăра — курав [Пуçелĕк]. Х-р, 14.03. 1996, 3 с. Шупашкарăн Мускав районĕнчи Ачасен пултарулăх керменĕнче кашни çулах ал ĕçĕсен куравне йĕркелеççĕ. ЧХ, 30.05.1998, 4 с. Танл., Леонид иккĕмĕш çул ĕнтĕ пурсуй йытăсен ăмăрту-куравне йĕркелет. ÇХ, 1998, 45 /, 2 с. — ал ăсталăх куравĕ (ÇХ, 1998, 13 /, 6 с.); ятран курав (Т-ш, 1998, 5 /, 5 с.); пĕтĕмлетӳ куравĕ (Я-в, 1999, 2 /, 90 с.); тĕнчери курав (Я-в, 2000, 5 /, 85 с.); çĕнĕ курав (Х-р, 9.10.2001, 4 с.); — курав залĕ (ÇХ, 1997, 46 /, 5 с.; Х-р, 8.06.1999, 4 с.); Курав керменĕ (ÇХ, 1998, 49 /, 9 с.; ХС, 1999, 12 /, 1 с.); курав ирттер, курава тăрат (Х-р, 24.01.1998, 11 с.); курав уç (1998, 5 /, 5 с.); курава хутшăн (Х-р, 8.06.1999, 4 с.); куравсен çĕнтерӳçи (Я-в, 2000,5 /, 85 с.).
ç.с. Çул пуç пахалăхĕ; ертӳçĕ тивĕçĕ-тайăнĕ. Вĕсем пĕр тантăш мăшăрсенчен кăшт кăна аслăрах-ха, анчах ... лидерлăх палли пур — сăпайлă, ăслă, кăмăллă лидерлăх. А.И.-Ехвет //Х-р, 12.09.1996, 3 с. Ăна тума нимле пултарулăх та, нимле тавçăрулăх та, нимле «лидерлăх» та кирлĕ мар. Д.Гордеев //Х-р, 2.08.2000, 4 с.
ç.с. Медаль илме тивĕç пулнă çын; медалист. В.Чернов — ... çĕршыври халăх пултарулăх выставкисен лауреачĕ, ВДНХ медальçи. ХЭ, 1996, 156 с.
ç.с. К.В.Ивановăн «Нарспи» поэмипе çыхăннă кăларăмсем, тĕпчевсем, пултарулăх ĕçĕсем (спектакль-сем, ӳкерчĕксем т.ыт.). Сăнлăх искусствинчи нарспиианăна К.Иванов хăй пуçарса янă. А.Трофимов //Творческое наследие К.В.Иванова. 1990, 66 с. Ку статьяра чăваш театрĕн нарспианин историйĕпе паллашас тĕллев тытрăмăр. КЯ, 25.05.1990, 3 с.
ç.с. 1. Анлă конкурсăн пултарулăха виçмелли кашни енĕ; пултарулăх ăмăртăвĕн пĕр майĕ. Шăмăршăсем фестиваль лауреачĕ пулчĕç, ... чи ăста драматург, композитор номинацийĕсенче çĕнтерчĕç. Ă-л, 1998, 4 /, 3 с. «Спорт журналисчĕ» номинацире пĕрремĕш вырăна Ю.Плотников йышăнчĕ. ÇХ, 1999, 4 /, 10 с. Фестивальте 13 номинаципе приз панă. Х-р, 7.06.2000, 4 с. Вăл [пултарулăх уявĕ] ... виçĕ номинаципе иртет. Т-ш, 2001, 39 /, 3 с. — тĕрлĕ номинациллĕ конкурс (ÇХ, 10.04.1998, 2 с.). 2. Пултарулăх ăмăртăвĕн çĕнтерӳçине тивĕçекен хисеплĕ ят палăртăвĕ. Çеçпĕл Мишши ячĕллĕ Чăваш патшалăх театрĕ те ... çĕнĕ спектакльсем хатĕрлеме, сумлă ят-номинацисем çĕнсе илме тытăнĕ. Х-р, 7.06.2000, 4 с. «Чи лайăх медицина сестри» номинацие Элĕкри «Хĕвел» ача сачĕн аслă медицина сестри Р.Тарасова çĕнсе илчĕ. ПÇ, 2.09.2000, 2 с.
ç.с. Поп-кĕвĕ (туп.) каласа юрлакан пултарулăх ушкăнĕ. «Эрос» поп-ушкăна ... кану центрĕнчен хӳтерсе кăларчĕç, халĕ ансамбль кĕтессĕр-мĕнсĕрех. В.Эктел, 1996, 76 с. Шупашкара тăтăшах паллă поп-ушкăнсем килсе çӳрерĕç, «Руки вверх», «Отпетые мошенники»... ÇХ, 1999, 49 /, 2 с. Вĕсен кăмăлне тивĕçтерме Шупашкарти «Апельсиновые мальчики» поп-ушкăнăн çĕрĕпе тар юхтармалла пулнă. Ар, 2001, 1 /, 1 с.
ç.с. Çĕнĕ япалапа, пултарулăх ĕçĕпе курăмлă паллаштарни, ăна йышлăн хăтлани; кăтарту (туп.). Ун чухне Хусанкай ячĕллĕ Культура керменĕнче «Аван-ин» презен-тацийĕ иртрĕ... Унччен Шупашкарта пĕр презентаци те пулман. ÇХ, 1998, 49 /, 9 с. Кунта пĕлтĕр ... пастеризациленĕ сăра тултаракан линин презентацине йĕркелерĕç. ХС, 1999, 2 /, 1 с. — архив презентацийĕ (Х-р, 30.09.1992, 3 с.); юрăсен презентацийĕ (Х-р, 20.01.1994, 4 с.); кĕнеке презентацийĕ (Х-р, 3.06.1997, 4 с.); хаçат презентацийĕ (ÇХ, 1998, 19 /, 1 с.); альбом презентацийĕ (Т-ш, 1998, 2 /); пластинка презентацийĕ (Х-р, 13.04.2001, 3 с.); — презентаци ирттер (Х-р, 20.01.1994, 4 с.; ÇХ, 1999, 8 /, 12 с.); презентацире пул (Х-р, 3.06.1997, 4 с.; ХС, 1999, 11 /, 4 с.).
ç.с. Пултарулăх ушкăнне ăнăçлă ĕçлеме майсем туса паракан (укçа-тенкĕпе тивĕçтерекен, реклама йĕркелекен т.ыт.те) ятарлă çын. Наци эстрадине чăннипех йĕркеленсе çитме чăваш продюсерĕсем çукки те хытах чăрмантарать пулмалла. Х-р, 1994, 6 /, 4 с. Эсĕ ... унчченхи продюсерупа мĕнле хирĕçсе кайма пултарнă-ха. Т-ш, 1999, 12 /, 11 с. — продюсер фирми (Х-р, 1994, 6 /, 4 с.); продюсер центрĕ (К-н, 2001, 20 /, 8 с.); — фотоӳкерӳ продюсерĕ (ÇХ, 1998, 25 /, 4 с.); вăйă продюсерĕ (ÇХ, 1999, 49 /, 4 с.); эстрада ушкăнĕн продюсерĕ (ÇХ, 2000, 11 /, 3 с.); передача продюсерĕ (ÇХ, 2001, 22 /, 12 с.).
ар пултарулăхĕ, п.я. Арçыннăн ар çыхăнăвне кĕмелли хевти; ар вăйĕ, потенци. Эсир ар пултарулăхĕ е вăйсăрлăхĕ пирки интересленетĕр пулсан врач-специалист патне кайăр. ХС, 1999, 5 /, 4 с. Арçыннăн ар пултарулăхне ӳстермелли чи ансат мел вăл — грек мăйăрĕ çини. С-х, 2000, 42 /, 4 с. Йĕркеллĕ те сывлăхлă арçынсенчен 51 проценчĕ ар пултарулăхĕ чакнипе аптраççĕ. С-х, 2001, 11 /, 4 с.
п.с. Пултарулăх ĕçĕн ăсти; пултăклă çын. Эпĕ — халăх. Ĕçчен. Пултаруçă. Тĕнчене çĕнетме килнĕскер. П.Ху-санкай, 1958, 6 с. М.Федоров, К.Иванов, Ф.Павлов пек пултаруçăсем вăй панипе те Ю.Скворцовăн илемлĕх туртăмĕсенче парка хунав çĕкленет. Г.Федоров, 1996, 149 с. Ĕçпе мухтавлă халăх — пултаруçă. ЧТ, 28.02.1998, 3 с. Поэт — гармони ывăлĕ, ӳркевсĕр пултаруçă. М.Сениэль //ÇХ, 2000, 34 /, 8 с.; Я-в, 2000, 12 /, 59 с. — ВЧС, 1971, 733 с.; Егоров, 1954, 145 с.; Егоров, 1936, 372 с.
п.с. Пултарулăх ĕçĕн çимĕçĕ (тупсăмĕ); произведени, хайлав. Шыравра çуралнă сăмахсем, ăстăвăм, ĕçтеш,... çутлăх, йĕркепĕрĕн т.ыт.те. Вуншар çĕнĕ сăмахпа пуянлатнă сăвăç [Митта В.] тăван чĕлхемĕре. Ю.Артемьев, 1984, 29 с. Мелос — музыкăллă ăстăвăмра кĕвĕллĕ ен палăрса тăни. Г.Айхи, 1988, 11 с. Текерлĕк, ... юрру сан — ăстăвăм уççийĕ. Н.Исмуков, 1990, 89 с. Паллах, ӳнерĕн тĕрлĕ ăстăвăмĕ пĕр пекех паха пулса тухаймасть.ЧС, 1994, 8 кл., 7 с.
Çавăн пекех пăхăр:
пултар пултараслăх пултару пултаруçă « пултарулăх » пултаруллă пултарусăр пултарусăрлăх пултинĕк пултранпултарулăх
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
Хыпарсем
2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.
2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.
2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.
2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.
2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.
2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.
2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.
2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.
Пӳлĕм
Сайт пирки
Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.
Счетчики
Пулăшу
Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.
RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.
Куçармалли счётсем:
Yoomoney: 41001106956150
